Categori: y we

Cofnodwyd ar

40,000 llun yn yr archif Llyfrgell Genedlaethol

“Mae’n dal i sioc i sawl un, ond mae’r Llyfrgell Genedlaethol yn gartref i 40,000 o luniau” meddai cofnod newydd ar blog Llyfrgell Genedlaethol.

Dw i’n meddwl am y diffyg cynnwys ar y we Gymraeg/Cymru bob dydd felly gallwn i awgrymu dwy strategaeth efallai. Achos ddylai hwn ddim bod yn sioc.

Defnyddia TinEye, chwilio gweledol, i asesu poblogrwydd lluniau. 0 canlyniad hyd yn hyn. Dylai hwn bod yn sioc. Cf. American Gothic ar TinEye: 1235 canlyniad.

1a. Diffyg rhannu lluniau a diffyg anogaeth amlwg

Diolch i’r Llyfrgell am rhannu’r llun Harbwr Aberystwyth o 1792 isod.

Diolch hefyd iddyn nhw am rhannu’r llun yma o’r Harbwr rhwng 1880 a 1899.

Mae Siôn yn dweud

Mae’r Llyfrgell yn edrych ar drwyddedu agored ar hyn o bryd.

Rydym am gasglu rhagor o dystiolaeth ynghylch opsiynau trwyddedu cyn gwneud penderfyniad ar ba ddeunydd i’w drwyddedu a’r math o drwydded agored i’w defnyddio.

Un munud…

Blwyddyn 1792? Blwyddyn 1899? Rydyn ni’n siarad am lluniau sy’n mwy na 100 mlynedd oed. Does dim enw arlunydd i gael am y ddau lun yma. Ond mae’n debyg bod nhw yn y parth cyhoeddus. Fu farw’r arlunydd cyn 1af mis Ionawr 1941? Parth cyhoeddus.

Felly pam ydyn ni’n siarad am drwyddedau agored o gwbl yn y cyd-destun yma?

Paid camddeall – dw i’n ffan mawr o drwyddedau agored, Creative Commons yn enwedig. Dw i wedi blogio amdanyn nhw sawl gwaith. Mae unrhyw trwydded am gynnwys – o “cedwir pob hawl” i Creative Commons yn dibynnu – ar hawlfraint. Wrth gwrs mae’r Llyfrgell yn berchen ar luniau mwy newydd felly bydd trwydded agored yn wych yna.

Ond beth sy’n digwydd yma? Wel mae’n edrych fel mae’r Llyfrgell yn tynnu lluniau o’r delweddau ac yn trio perchen ar y delweddau. Dw i ddim yn siwr gyda lluniau ond maen nhw yn wneud rhywbeth debyg gyda llyfrau, dw i wedi cael sgwrs ar y flog yma gyda nhw. (Crynodeb: os ti eisiau postio lluniau o’r llyfr printiedig cyntaf yn Gymraeg, sef Yn y Lhyvyr Hwnn o 1546, maen nhw yn gofyn am £6. Anhygoel!)

Ydw i’n torri’r rheolau gan bostio’r lluniau uchod?

Pam ydw i mor obsesed gyda hawlfraint ar hyn o bryd? Achos dw i’n hoffi lluniau fel yr enghreifftiau uchod a dw i’n caru Cymru, yr iaith Gymraeg ac ein hetifeddiaeth.

Dw i’n ddiolchgar iawn am waith y Llyfrgell Genedlaethol yma ond dylen nhw rannu/dosbarthu ac annog rhannu heb gyfyngiad am lluniau yn y parth cyhoeddus. Byddan nhw yn werthu mwy o brintiau yn bendant.

rhannwch-pliz?!!

1b. Diffyg ffrydiau

Un ffordd pwerus iawn i godi defnydd ac ymwybyddiaeth yw ffrydiau o luniau. Mae archif o 40,000 yn wych mewn theori. Ond gawn ni weld un – dim ond un – llun sy’n berthnasol heddiw? Sut ydw i’n gallu bod yn ffan o luniau Cymru, Cymru a’r Llyfrgell Genedlaethol? Sut ydw i’n gallu dilyn?

Dw i newydd dechrau blog arall am lluniau Cymru:

http://einlluniau.tumblr.com

Wrth gwrs mae hwn yn gyflym, prawf o’r cysyniad.

Gweler hefyd: lluniau MAWR ar The Big Picture ac In Focus. Neu dilyna @big_picture a @in_focus.

Cer i chwilio am mwy o’r archif lluniau. Bydd yn ofalus gyda hawlfraint – ond os maen nhw yn fas o hawlfraint, defnyddia nhw. Cofia: newid / addasu. Dydy’r Llyfrgell Genedlaethol ddim yn gallu siwio pawb. Mewn gwirionedd, dw i’n meddwl bydd pawb, yn gynnwys Cymru a’r Llyfrgell, yn ennill trwy fwy o ddefnydd.

Cofnodwyd ar

Teledu + Twitter + Digwyddiad

Geiriau poblogaidd o’r dydd diwethaf o Umap Cymraeg:

Cân i Gymru ar Umap Cymraeg

Mae rhyw fath o gysylltiad i Cân i Gymru yn 8 o 10 “gair” yma.

Dw i’n meddwl bod tri ohonyn nhw yn tagiau: #cig11, #cig2011 a #cig.

Bydd un tag cryf iawn yn well na tri tag gwahanol. Dylai sianeli dangos tag “swyddogol” ar y sgrin am ddigwyddiadau. Neu ar y cyfrif Twitter am y sianel o leaif.

Pam? Mae’r sgwrs yn dameidiog, dim digon o gydsymud. Hwn yw’r rheswm pwysicaf – annog a bwydo sgwrs da ar-lein. Cyfryngau cymdeithasol pleb. Mae hwn yn tyfu’r rhwydwaith am bob math o bethau da yn y dyfodol. Ffeindiais i mwy o bobol newydd ar Twitter. Mae pobol yn dilyn pobol diddorol yn ystod pethau fel Cân i Gymru. Bydd pethau da yn bosib gyda rhwydwaith cryf. Dw i’n siarad am yr iaith wrth gwrs hefyd.

Dw i ddim yn obsessed gyda chreu trends, yn enwedig trends yn y DU neu “byd-eang” (UDA fel arfer). Ie, maen nhw yn dangos ar y gwefan Twitter ond…? Mae’r Llywodraeth Cymru yn trio nawr. OK, gwych, llwyddodd “Dydd Gŵyl Dewi Sant” wythnos diwethaf yn y DU yn y pen draw (yn hytrach na’r tagiau swyddogol dw i’n meddwl). Ond beth nawr?

Rheswm arall. Na, dw i ddim yn obsessed gyda trends ond dw i’n deall y pwysigrwydd o ratings. Mae’ch rhaglen yn cystadlu gyda rhaglennu eraill a phynciau eraill. Hefyd mae nifer o wylwyr ar teledu go iawn yn “well” na wylwyr ar-lein yn y ratings. Pfft, dw i ddim yn cytuno ond does dim ots. Yn 2011 o leiaf mae’n wir yn dudalennau y Western Mail ayyb.

Arsylliad. Mae Twitter yn newyddion da i ddarlledwyr sy’n licio’r amserlen. Anghofia’r crystal ball (Martin), dyma beth mae pobol yn wneud yn awr. Mae Twitter yn gweithio yn erbyn y shifft amserol. Rydyn ni’n mwynhau digwyddiadau ar y teledu eto gyda’n gilydd ar yr un pryd. Wrth gwrs tynnodd e rhai o gwylwyr newydd i’r rhaglen. Mae darlledwyr yn ddeall hwn am rhaglennu “dweud eich dweud” fel Question Time, Noson Gwylwyr. Dw i ddim yn siwr iawn os mae pob sianel yn ddeall am rhaglennu eraill, digwyddiadau yn enwedig.

Neithiwr yn y stafell fyw cawson ni un sgrin gyda’r rhaglen ac un sgrin gyda Twitterfall – am ymchwil ac hwyl. Mae hwn yn normal.

Dw i wedi wneud rhywbeth debyg o’r blaen gyda Rhodri yn ystod Question Time gydag ychydig o help gan Piratepad am nodiadau. Ymchwil diddorol.

Dweud eich dweud! Jolch. Gyda llaw rydyn ni eisiau siarad am eich rhaglen. Dydyn ni ddim eisiau siarad gyda chi bob tro, sianeli, ond byddan ni’n diolchgar am blatfform neu tag cyffredin.

Croeso i’r byd cyfryngau ôl-Twitter. Mae pobol yn hoffi bod yn rhwydwaith. Yn fy marn i, bydd rhai o’r egwyddorion yma yn ddefnyddiol tu allan o Twitter neu ar ôl Twitter ar y system nesaf. Rydyn ni’n siarad am gyfryngau pleb amser real.

Cofnodwyd ar

Byw Yn Y Byd ar-lein

Braf i weld y flog newydd Byw Yn Y Byd ar gyfer y rhaglen S4C. Mae’n defnydd da o WordPress.com. Creuodd rhywun y flog yn 2 munud, am ddim. Gwych. Dw i’n meddwl bod Russell Jones, y cyflwynydd, yn flogio ei hun. Gobeithio.

Mae unrhyw un yn gallu creu blog ar WordPress.com am ddim.

Byw Yn Y Byd yw dyddiadur ond does dim rhaid i flog bod yn dyddiadur.

Strategaeth ar-lein dibynadwy: ar y cychwyn gydag unrhyw project dw i’n gofyn “ble fyddan ni blogio?”. Rydyn ni angen rheswm arbennig i beidio blogio. Dweda’r gair cyhoeddi os ti ddim yn licio’r gair blogio. Blogio yw’r ffordd gyflymaf i ychwanegu tudalen i’r we. Mae blog yn dod â newyddion am dy broject, system rheoli CYFLYM, dolenni dwfn a pharhaol – hawdd i’r rhannu ar Facebook/Twitter, ffrwd RSS a sylwadau. (Neu gofynna cwmni lan y stryd am brochure monolithig, efallai yn Flash, heb unrhyw system ar gyfer diweddaru – dy benderfyniad!)

Dyw blogiau ddim mor trendi â rhywbeth fel… apps symudol dyddiau ’ma. Sori ond dw i’n poeni am ddefnydd. Plis cer i flogio am tri neu chwech mis o leiaf, datblygu dy brofiad, cyn i ti sôn am rhyddhau app.

Darllena’r sylwadau ar y flog Pethe o fis Medi 2010. Fydd sgwrs am bethau diddorol a pherthnasol byth yn mynd mas o ffasiwn!

Mae’r cod Pethe o WordPress.org yn hytrach na .com gyda thema arbennig.

Rydyn ni’n casglu cyfeirlyfr o flogiau ar Hedyn. Dyma’r blogiau sy’n gysylltiedig â S4C hyn yn hyn. Cofia Yahoo yn y 90au? Dyddiau gynnar o’r we Saesneg. Gwersi am Gymraeg heddiw yn fy marn i. Gwnaf i archwilio cyn hir. Plis ychwanega mwy os ti’n gallu.

Cofnodwyd ar

Dadfwndelu a chynnwys Cymraeg ar-lein

Mae Mathew Ingram yn drafod y golled mantais technoleg yn y diwidiant newyddion. Mewn geiriau eraill, mae unrhyw un yn gallu cyhoeddi/copïo newyddion ar-lein, dyw busnesau newyddion ddim yn defnyddio technoleg arbennig ac unigryw i fod yn gystadleuol yn 2011.

the media industry is in the process of being unbundled, just like the telecom business has been, and it’s even harder for media and content companies because there is no technological aspect to their business, the way there is with telephones and infrastructure and bandwidth. All the media business has is content, which can take a million different forms, and which is available to everyone as soon as you click “publish” or “send.”

Gweler hefyd: Om Malik ar yr un pwnc.

Dadfwndelu a chynnwys

Hoffwn i drafod cynnwys a dadfwndelu yn eu ystyr ehangaf – newyddion, LOLs, barn, blogiau, fideo, papurau bro arlein.

Dyn ni ddim yn trafod am fusnes cynnwys yn yr un ffordd a’r UDA ond dw i’n meddwl bod y gwersi yn debyg. Er enghraifft, dw i ddim eisiau gweld enghreifftiau fel BBC Chwaraeon eto. Mae’r broblem darpariaeth newyddion am chwaraeon yn Gymraeg yn anodd, angen bod yn gystadleuol mewn ffordd i dynnu’r ymwelwyr Cymraeg o wefannau eraill. Yn gyffredinol, sut ydyn ni’n gallu dylunio llwyddiannau ar-lein?

Teyrngarwch

Pa mor DEYRNGAR fydd ymwelwyr yn y dyfodol i wefannau Cymraeg? Mae rhai yn darllen achos mae’r cynnwys yn Gymraeg ond paid â dibynnu arnyn nhw yn unig – dylet ti cynnig rhywbeth DA yn erbyn y safon y byd/Saesneg. Fy ateb yw, paid â dibynnu ar deyrngarwch.

Oes pwynt 1. cyfieithu neu addasu pethau o gwmpas y we neu dylen ni 2. rhoi ffocws pur ar gynnwys unigryw? Mae 1 yn OK ond ti’n mynd head-to-head gyda’r fersiwn Saesneg. Problem gydag opsiwn 2 yw, angen bod yn greadigol iawn neu dyn ni’n dibynnu ar ddim ond yr un pynciau hawdd sy’n unigryw: S4C, Cymru, Cymraeg fel mae Rhodri ap Dyfrig wedi dweud. Os ti’n nabod fi byddi di wybod bod dw i eisiau gwe Gymraeg amrywiol iawn, y byd(ysawd) trwy llygaid Cymraeg.

Angen barn

Dw i’n gallu gweld cyfle mawr am wefan barn – gydag erthyglau bob dydd. Sgwennu da gyda fideo/lluniau, bob bob dydd, amrywiaeth o bynciau, amrywiaeth o gyfranwyr, uniaith Gymraeg. Gadawodd pobol 29 sylw da yn Gymraeg ar Skdadl/Angharad Mair, mae cyfleoedd am drafodaeth dda. Mae’r ymgeiswyr gorau ar hyn o bryd yn dangos elfennau da ar wahan: blog Golwg360 (barn am newyddion cyfoes), Barn arlein (amrywiaeth o gyfranwyr ond rhy anaml) a BlogMenai (yn aml, ond un awdur yn unig). Mae gyda ni dewisiadau felly, does dim rhaid i ni ofyn Click on Saesneg i ddweud ein dweud. Mae Golwg360 yn gallu mynd am y goron yma, dylen nhw gopïo’r enghraifft Huffington Post – mae’r drysau yna ar agor. Mae pobol fel George Clooney yn cyfrannu achos maen nhw yn gwybod bod gyda nhw platfform. Efallai bydd y farn yn tynnu pobol i’r cynnwys arall.

Dadfwndelu a theledu

Mae rhai o bobol eisiau neidio off y clogwyn S4C i mewn i’r môr dadfwndelu. Ydyn nhw yn deall bod dadfwndelu yn golygu marwolaeth ar hyn o bryd? Amlblatfform yw’r “lle” mwyaf cystadleuol ERIOED. Mae diffyg straeon llwyddiannus ar hyn o bryd. (Gweler: Dafydd El a Mari Beynon Owen vs. Daniel J. Boorstin. Mae gyda Martin Owen yn WalesHome rhai o bwyntiau perthnasol ond mae’r prif bwynt – lladd S4C – yn hollol rong.) Strategaeth well am y byd amlblatfform yw llawer o brojectau bach ac arbrofol, adeiladu ein CV arlein fel cenedl/iaith, tyfu ein rhwydweithiau a rhannu tips am lwyddiant gyda’n gilydd.

Cofnodwyd ar

Skdadl, arbrawf sylwadau arlein

Sut ydyn ni’n gallu dylunio systemau arlein am drafodaeth dda yn yr iaith Gymraeg? Dw i wedi bod yn brofi’r Bydysawd, dw i’n eitha hapus gyda fe. Dw i ddim wedi gorffen gyda fe ond wythnos diwethaf o’n i eisiau trio rhywbeth gwahanol.

Gwnes i lanlwytho erthygl o gylchgrawn Golwg, Galw am drydar Cymraeg pwrpasol gan Angharad Mair, i’r we gydag ychydig o help gan sganiwr, meddalwedd OCR, WordPress ac ategyn o’r enw Commentariat. Roedd y system yn eitha gwahanol i’r system Y Bydysawd felly defnyddiais i enw gwahanol, Skdadl.

Mae’r erthygl wedi cael 29 sylw hyd yn hyn, yn gynnwys dau sylw gennyf i ac un gan Angharad Mair ei hun. Tro yma roedd y sylwadau o ansawdd hefyd. Croeso i ti gadael sylw os ti eisiau trio fe.

Pwrpas gwreiddiol Commentariat oedd dogfennau ymgynghori cyhoeddus. Ond fel WordPress ei hun, mae’r ategyn wedi cael ei rhyddhau dan GPL felly o’n i’n rhydd i fwynhau rhyddid sero. Dw i ddim yn awgrymu y triniaeth Twitter am bob cofnod ond efallai bydda i ailadrodd y peth gydag erthygl arall. Y syniad oedd arbrawf, esgus i drio Commentariat ac i newid yr erthygl Angharad Mair am defnydd Twitter i “tweets” – wel, paragraffau ar wahan. Yn hytrach na chynnyrch go iawn. (Ateb i gwestiwn Dafydd, “ydi e ar gyfer pobl thic sydd ddim yn gallu ystyried a thrafod erthygl yn ei gyfanrwydd (fel sydd angen gwneud?)”.)

Dw i’n meddwl bod 29 sylw deallus yn llwyddiant bach yn yr iaith Gymraeg achos mae rhan fwyaf o erthyglau neu gofnodion arlein yn disgwyl dim ond ychydig o sylwadau neu dim byd. Faint fasen ni wedi disgwyl gyda sylwadau ar y gwaelod, y ffordd draddodiadol? Mae’n anodd dweud.

Heblaw y system sylwadau anarferol, beth oedd y ffactoriau pwysig?

  • barn profoclyd (yn hytrach na straeon newyddion “niwtral”, y rhan fwyaf ar Y Bydysawd ar hyn o bryd)
  • cyfeiriaidau i bethau cyfoes fel Yr Aifft, Twitter, Umap, Hacio’r Iaith ac S4C yn yr un erthygl
  • mae nifer da o bobol yn nabod yr awdur trwy teledu, ymgyrchu ayyb. Efallai dylai hi blogio.
  • erthygl am Twitter, gwnes i hyrwyddo fe ar Twitter i bobol yn fy rhwydwaith ac ebost i 10 person yn unig (ateb bosib i rhai o’r broblemau o diffyg sylwadau). Mae Skdadl ar gau i Google ar hyn o bryd. Dw i’n postio’r dolen ar Facebook heno. Gyda llaw, dw i ddim yn poeni am drafodaethau “meta”. Yn amlwg roedd pobol yn siarad am y ffôn ar y ffônau cyntaf a wedyn ehangu i bynciau eraill, does dim ots.
  • o’n i’n gwybod bod yr erthygl yn brofoclyd cyn i mi brynu Golwg (ar ôl clywed amdano fe a darllen sgwrs o flaen llaw ar… Twitter). Dw i’n prynu Golwg pan dw i eisiau darllen rhywbeth penodol. Skdadl yw’r unig lle i ddarllen yr erthygl arlein. Does neb wedi cwyno am fy defnydd answyddogol.
Cofnodwyd ar

Cynulliad Cymru yn rhyddhau lluniau dan Creative Commons

llun gan Cynulliad Cymru

Llun gan Cynulliad Cymru

Siaradais i gyda phobol yn y Cynulliad a Tom heddiw.

Maen nhw newydd newid y trwyddedau eu lluniau ar Flickr i Creative Commons prynhawn yma.

Cer i’r cyfrif Cynulliad Cymru ar Flickr am y gweddill.

Penderfyniad da a llongyfarchiadau iddyn nhw am fuddsoddiad da yn ein hetifeddiaeth ddeallusol yng Nghymru! Dyma lun o 2009, o fand o’r blaen Canolfan y Mileniwm – i ddathlu.

Yn gyffredinol, rydyn ni’n trafod defnydd da o dechnoleg am ddarpariaethau’r Cynulliad a democratiaeth well. Mwy yn fuan.

Hoffwn i annog mwy o ddefnydd Creative Commons yng Nghymru, o ran sefydliadau cyhoeddus yn enwedig, os mae’n briodol a phosib.

(Beth yw Creative Commons? Mae’r termau ac amodau wedi newid o “cedwir pob hawl” i “cedwir rhai o’r hawliau”. Nawr does dim rhaid i ti ofyn am ganiatad os ti eisiau ail-ddefnyddio unrhyw lun ar dy flog neu yn gylchgrawn ayyb, arlein neu all-lein, unrhyw iaith, yn gynnwys defnydd masnachol yn ôl y trwydded tro yma. Rwyt ti angen credit gyda’r llun, yn ôl y trwydded eto. Cer i’r wefan Creative Commons am mwy o wybodaeth.)

DIWEDDARIAD 17/02/2011: Mae’r termau wedi newid i rywbeth gwell (athreuliad yn unig).

DIWEDDARIAD 23/02/2011: Mae Rhys Wynne wedi sylwi defnydd ar Wicipedia Cymraeg. Newydd gweld lluniau gan y Cynulliad ar y tudalennau Leanne Wood, Edwina Hart, Peter Black ac eraill. Da iawn!

Cofnodwyd ar

Holi am gynnwys niche yn Gymraeg

Diolch i Ifan am ei sylw ar fy nghofnod diwethaf. Dw i wedi copi’r sylw. Rydyn ni’n siarad am rywbeth cyffredinol a phwysig ar y we Gymraeg, haeddu cofnod ar wahan. Darn o’r sylw:

Mae hynny’n bwysig wrth gwrs ond mae yna berygl gyda gwefan Cymraeg eich bod chi’n mynd i niche o fewn niche.

Er engraifft, fe allen i dreulio adnoddau ac amser ar greu a chynnal gwefan bysgota neu wyddbwyll yn Gymraeg. Fe fyddai yna lond dwrn o bobol wrth eu bodd ac yn ei ddefnyddio’n selog. Ond fe fyddet ti’n darparu gwasanaeth ar gyfer cynulleidfa bach o fewn cynulleidfa sydd eisoes yn fach. Os nad ydi gwefan chwaraeon Cymraeg y BBC yn gallu denu digon o ddefnyddwyr i gyfiawnhau ei fodolaeth, ti’n gweld y broblem sydd gyda ni.

Dw i’n gallu gweld y broblem yn sicr, dw i wedi bod yn profi mathau gwahanol o gynnwys niche yn Gymraeg ar y we am flwyddyn a hanner. Heblaw am eithriadau bach, mae’r rhan fwyaf wedi bod yn uniaith Gymraeg, e.e. ar ytwll.com, ar haciaith.com.

Eisiau dysgu mwy felly hoffwn i ofyn y cwestiynau yma:

  1. Ydy’r enghraifft BBC Chwaraeon yn ddigonol yma? Dw i ddim yn gyfarwydd iawn arno fe ond ydy’r cynnwys yn ddigon unigryw gyda digon o “hyrwyddo” priodol? Faint yw “cynnwys unieithog”?
  2. Mae’r enghreifftiau pysgota a gwyddbwyll yn dda a pherthnasol yma. Bydd gwyddbwyll yn wych! (Gyda llaw newydd ffeindio gwyddbwyll.com). I unrhyw un sy’n meddwl am bostio pethau ar y we: pam ydyn ni’n siarad am gwefannau llawn? Beth am ddechrau gyda chofnod neu fideo neu awdio neu rhywbeth fel arbrawf, efallai ar dy wefan neu efallai ar y we unrhyw le? (Mae lot o gwmniau yn trio arbrofion arloesol ar hyn o bryd, e.e. mae Guardian Local yn arbrawf yn gynnwys Caerdydd, Leeds a Chaeredin. Efallai rydyn ni eisiau trio rhywbeth bach yn hytrach na tri blog llawn gyda staff llawn amser ond mae’r cysyniad yn debyg. Profi am brofiad.)
  3. Sut allen ni cynnig rhywbeth yn Gymraeg sy’n well nag unrhyw beth arall arlein – yn unrhyw iaith? Cwestiwn anodd ond efallai rydyn ni’n cystadlu gyda Saesneg mwy a mwy nawr. Gawn ni trio technoleg newydd, e.e. beth am ail-chwarae gem gwyddbwyll Kasparov neu pwy bynnag cam-wrth-gam gyda sylwebaeth Cymraeg yn HTML5? Efallai ail-ddefnyddio meddalwedd cod agored.
  4. Beth yw llwyddiant? Beth yw llwyddiant yn dy ddiffiniad a chyd-destun? Nifer o ymwelwyr yn ystod yr un diwrnod? Neu yr un mis neu yr un flwyddyn? Neu presennoldeb yr iaith Gymraeg ar y we, dylanwad a chodi disgwyliadau?

Dw i ddim yn siŵr am unrhyw ateb fan hyn ond croeso i ti gadael sylw.

Cofnodwyd ar

Meddyliau am Golwg360 newydd: sylwadau, dolenni

Meddwl am Golwg360 newydd. Fydd hwn ddim yn bost cyflawn o gwbl.

Mae sylwadau yn eitha llwyddiannus, e.e.
http://www.golwg360.com/newyddion/cymru/6778-beirniadu-cau-safle-chwaraeon-cymraeg-y-bbc

Gobeithio byddan nhw yn llenwi’r bylchau yn drafodaeth gyhoeddus yn Gymraeg ar y we agored. Heriau yma:

  • Tyfu tu hwnt i’r usual suspects – pobol a phynciau
  • Does dim system hunaniaeth neu proffilau yn bodoli – dim cyfle i adeiladu enw parhaol fel sylwebydd (neu llysenw, does dim ots). Felly efallai bydd problemau yn bosib gyda phobol sy’n gadael sylw random a rhedeg i ffwrdd, trolls ayyb.
  • Does dim lot o “wobrau” am sylw. Weithiau mae pobol angen rhywbeth yn ôl e.e. enw da/drwg, dolen i blog neu dolen i broffil ar y wefan Golwg360. Yr unig wobr yw’r cyfle i ddweud dy ddweud. Mae’r diffyg sylwadau Cymraeg o gwmpas y we yn broblem, mae Cymry angen mwy yn ôl.
  • O’n i’n meddwl am sylwadau ar bob, bob stori, os mae’n priodol. Sa’ i’n siwr eto.

Mae rhai o’r bethau yma yn anarferol am wefan newyddion yn Saesneg. Ond rydyn ni angen mwy o arbrofion gyda sylwadau gan pobol fel Golwg360 a gwefannau Cymraeg yn cyffredinnol. Mae’r “we Gymraeg” gallu bod yn wahanol. Er enghraifft, efallai fydd trolls ddim yn broblem. (Efallai rydyn ni’n croesawi trolls!) Gawn ni weld.

Dolenni. Dw i ddim yn hoffi’r ffaith bod hen ddolenni i gyd yn mynd i’r prif dudalen yn hytrach na’r straeon gwahanol. e.e. sylw gyda dolen ddwfn i stori penodol ar y blog yma.

Cafodd New York Times problem debyg unwaith. Hynny yw, mae dolenni yn rhan o’r rhyngwyneb. Maen nhw yn hen ond os ti’n chwilio am rhywbeth neu dw i’n dilyn dolen ar Wicipedia neu unrhyw blog neu dy ffefrynnau, maen nhw yn dolenni cyfoes, dylen nhw gweithio yn iawn. Atebodd @al3d fy nghwestiwn (diolch): “Bydd hen dolenni’n gweithio eto cyn hir, ac yn ailgyfeirio’n gywir.”

Dolenni allanol. Maen nhw wedi copio’r steil BBC Newyddion – gyda dolenni allanol ar wahan (dan y teitl “Cysylltiadau Rhyngrwyd” ar hyn o bryd, yr un teitl a BBC Newyddion). Cwestiwn yw, pam?! Dw i wedi clywed y dadlau safonol yn barod (cadw ymwelwyr am yr hysbysebion, osgoi confusion, “amhleidioldeb”). Dylen nhw ddefnyddio dolenni fel pobol normal – yn y testun. O leiaf does dim gwadiad arnyn nhw (“Dyw’r BBC ddim yn gyfrifol am gynnwys safleoedd rhyngrwyd allanol”).

Cer i unrhyw stori Saesneg ar BBC News, maen nhw newydd dechrau sgwennu dolenni normal yn y testun, yn y cyd-destun, e.e. State multiculturalism has failed, says David Cameron, gyda dolen yn syth i ddatganiad ar Number10.gov.uk (lot gwell ond hwyr iawn BBC).

Mae’r dyluniad gweledol Golwg360 yn iawn yn fy marn i, mae’n OK. Mae rhywun arall yn gallu dadansoddi’r dyluniad gweledol.

Paid ag anghofio’r profiad defnyddwyr.

Cofnodwyd ar

Hacio’r Iaith 2011 – trwsio technoleg gyda’n gilydd

Yn ôl y dyfeisiwr ac awdur Americanaidd Danny Hillis, technoleg yw “popeth sy ddim yn gweithio eto”. Mae hyn yn fewnwelediad defnyddiol – roedd dyfeisiau fel y car, y teledu, y gadair a’r pâr o esgidiau yn newydd yn y gorffennol. Gwnaethon nhw lwyddo pan roedden nhw yn rhan o gefndir ein bywydau.

Ar draws y byd, mae pobol yn trwsio technoleg ar gyfer eu hanghenion. Oni bai ein bod yn darganfod ffyrdd o addasu technoleg i’n cynorthwyo ni, gall barhau i fod yn ddiffygiol. Mewn rhai achosion, gall hyd yn oed weithio yn ein herbyn.

Yn Nghymru, dw i’n credu gallwn ddylanwadu’r defydd technoleg ar gyfer amcanion adeiladol, ar gyfer creadigrwydd, ar gyfer busnes, ar gyfer addysg, ar gyfer democratiaeth a llawer o ddefnyddiau eraill. Dyw hyn ddim yn digwydd ar ei ben ei hun, dyw’r cyfleoedd yma ddim yn codi os rydyn ni’n gadael y gwaith i bobol eraill.

Dw i’n cyd-drefnydd o Hacio’r Iaith, cymuned o bobol sy’n brwdfrydedd am yr iaith Gymraeg a’i ddefnydd o fewn technoleg ac ar y we. Rydyn ni’n cynnwys cyfryngis, rhaglenwyr meddalwedd, pobol creadigol, academyddion, blogwyr, ymgyrchwyr, gwneuthurwyr polisi a dylunwyr.

Rydyn ni’n grwp amrywiol o bob oedran a chefndir. Dydyn ni ddim yn rhannu’r un safbwynt, personaliaeth neu bwyslais ond yn aml dw i’n ffeindio fy nghydweithwyr Hacio’r Iaith i fod yn arbrofol, chwareus, chwilfrydig, di-ofn – ac agored.

Rydyn ni’n dathlu’r nodweddion yma drwy fabwysiadu’r fformat BarCamp ar gyfer ein “anghynhadledd”. Rydyn ni’n trefnu’r anghynhadledd Hacio’r Iaith nesaf – bydd e’n cael ei gynnal ym Mhrifysgol Aberystwyth mis yma.

Bydd y gynhadledd yn wahanol i gynadleddau traddodiadol oherwydd y diffyg areithiau gan sêr drud. Mae’r rhaglen i gyd yn cael ei chreu a datblygu gan y bobol, casgliad unigryw o bobol mewn amser a gofod. Yn yr wythnosau sy’n arwain at y digwyddiad, mae pobol yn cael eu annog i gofrestru’u enwau, awgrymu sesiynau a mesur cefnogaeth. Mae hyn yn digwydd ar y we, ar ein wici. Ar fore’r digwyddiad, mae’r rhaglennu yn parhau ar siart gyda nodiadau gludiog.

Bydd trafodaethau, cyflwyniadau, areithiau a sesiynau ymarferol. Er enghraifft, ar hyn o bryd, mae pobol yn cynllunio trafodaeth am deledu amlblatfform, sesiwn ymarferol i ddatblygu rhyngwyneb Cymraeg i ffonau Android ac efallai trafodaeth am theatr a thechnoleg. Bydd sesiynau ychwanegol yn digymell ac yn cael ei cynllunio yn ystod coffi neu ginio.

Mae unrhyw sesiwn angen dau o bobol fel isafrif – mae sesiwn fach yn iawn os yw’n ddefnyddiol a diddorol i’r bobol sy’n dod. Maen nhw’n gallu penderfynu’r polisi ar gyfer rhannu, ond fel arfer mae mor agored â phosib, gydag enwau’n cael eu rhoi i bod dyfyniad. Mae’r wybodaeth a thrafodaethau’n cael eu dogfennu a’u rhannu drwy fideo, lluniau, cofnodion blog a nodiadau ar y wici.

Dechreuodd y fformat BarCamp yn y maes technoleg, ond does dim yn rhwystro pobl rhag cynnal; mathau eraill o BarCamp. O gwmpas y byd mae’r fformat wedi mynd o dechnoleg i addysg, meddygaeth, celfyddydau, gwleidyddiaeth a grwpiau ffydd hefyd. Fel arfer mae mynediad yn rhad neu am ddim.

Fel fformat, mae’n ddelfrydol os wyt ti eisiau cael criw o bobol amrywiol at ei gilydd heb unrhyw uchelgais i ddechrau “busnes cynadleddau”. Does neb yn berchen ar y digwyddiad – felly mewn ffordd, mae pawb yn perchen arno fe.

Dw i’n credu bod rhannu yn llawer mwy buddiol na gwybodaeth berchnogol. Edrycha at y we: mae gwybodaeth yn doreithiog. Dolenni, sgwrs agored, meddalwedd cod agored, trwyddedu agored fel Comins Creadigol, maen nhw i gyd yn tyfu. Bydd cwmnïau yn ennill trwy gymhwysiad ac enw da yn hytrach na thrwy ddulliau o gyfrinachedd masnachol.

Os rydyn ni’n gallu cymhwyso fe, bydd rhannu teclynnau a gwybodaeth yn newyddion da i’r Gymraeg fel iaith fechan – a strategaeth iachus am y dyfodol.

Mae Hacio’r Iaith yn digwydd ar 29ain o fis Ionawr ym Mhrifysgol Aberystwyth. Mynediad am ddim ond cofrestrwch gan arwyddo eich enw ar y wici. Mae nifer cyfyngedig o lefydd ar ôl ar hyn o bryd.

Diolch: Rhys Wynne am help gyda’r cofnod hwn.

This blog post is about the Hacio’r Iaith unconference in Aberystwyth on Saturday. Click on Wales published an English language version of this post today.

Cofnodwyd ar

YouTube – tagiau Cymraeg am ddim

Mae’r gwylio fideo arlein yn tyfu bob blwyddyn. Yn yr UDA y cyfartaledd yw 187 fideo bob mis yn ôl comScore. Beth yw’r ffigur yng Nghymru? Dw i ddim yn sicr ond dw i eisiau gwybod bod y cynnwys Cymraeg yn bodoli yna am siaradwyr, dysgwyr, plant sy’n chwilio.

Dw i wedi bod yn profi termau gwahanol ar YouTube chwilio: pynciau, enwau, termau cyffredinol.

Dyma siart o dermau a nifer o ganlyniadau heddiw.

term ar YouTube chwilio nifer o ganlyniadau
wyddoniaeth 1
“Gerallt Gymro” 4
bydysawd 7
Cynghanedd 9
gwyddoniaeth 12
“dafydd ap gwilym” 25
Tyddewi 25
Llanystumdwy 26
gwleidyddiaeth 33
chwaraeon 38
addysg 68
Casnewydd 71
barddoniaeth 79

Dw i’n eitha siomedig gyda’r niferoedd yma. Mae pob nifer yn bras yn ôl YouTube chwilio, e.e. “about 12 results”. Ond baswn i wedi disgwyl mwy dan categoriau fel “gwyddoniaeth” yn enwedig. Mewn gwirionedd o’n i’n methu ffeindio cynnwys Cymraeg dan rhai o’r chwiliadau, e.e. bydysawd: un canlyniad go iawn, mae’r llall yn Saesneg/amherthnasol.

Problemau yma?

  • Diffyg cynnwys Cymraeg weithiau – dyw’r cynnwys perthnasol ddim yn bodoli ar YouTube o gwbl. Er enghraifft o’n i’n methu ffeindio lot o fideos o gerddi llawn gan Dafydd ap Gwilym yn Gymraeg, yr iaith gwreiddiol.
  • Tagiau / metadata annigonol – weithiau mae fideos yn bodoli, ond mae chwilio yn gallu defnyddio dim ond y metadata (teitl, disgrifiad, tagiau, efallai sylwadau) i’w ffeindio. Mae hwn yn wir am chwaraeon wrth gwrs. Diffyg defnydd y tag er bod fideos chwaraeon yn bodoli yna. O leiaf mae’n ddweud rhywbeth am defnydd tagiau a’r aelodau o YouTube – efallai y diffyg sefydliadau?

Peth yw, mae tagiau a metadata yn “gofod enw” fel enwau parth. Rwyt ti’n gallu perchen ar tua 20% o ganlyniadau “gwyddoniaeth” gyda dy fideo nesaf sy’n berthnasol i’r categori gwyddoniaeth. Tagiau am ddim. Dw i ddim yn sôn am chwilio yn unig chwaith achos mae YouTube yn defnyddio’r metadata am ei system awgrymiadau.

Meddyliau?

(Newyddion da: mae YouTube yn cynnig cyfrifon fideo am ddim. Dechreua cyfrif YouTube am ddim am dy hun, dy dosbarth, dy gwmni neu dy sefyliad. Efallai pryna camera Flip hefyd – rhad. Plis defnyddia’r tagiau. Maen nhw am ddim hefyd.)

Gweler hefyd: Newyddion da gan Rhodri ap Dyfrig ddoe gyda siart o’r fideos mwya llwyddianus ar fideobobdydd.