Categori: y we

Cofnodwyd ar

Gwerthuso prosiect Y Bydysawd a sylwadau agored

Dyma nodyn bach sydyn i ddatgan bod fy mhrosiect Y Bydysawd wedi dod i ben. Dw i heb wneud unrhyw beth arno fe ers sbel a dweud y gwir. Ond mae eisiau gwerthuso’r peth.

Beth oedd gwefan Y Bydysawd? Ymdrech i sbarduno a chynnal trafodaeth am faterion cyhoeddus, gwleidyddiaeth, chwaraeon, a phob math o bwnc – ar y we agored drwy gyfrwng y Gymraeg oedd hi.

Yn anffodus dw i ddim gyda’r adnoddau i gynnal yr hen wefan fel archif fy hun ond mae cipddarlun yma, diolch i archive.org. (Dyw’r sylwadau ddim yna ond gofynnwch i mi os ydych chi eisiau copi o’r data.)

y-bydysawd-llunDrwy’r dydd, drwy’r wythnos, roedd y wefan yn tynnu crynodebau o erthyglau newydd yn Gymraeg o ffynhonellau yn awtomatig (yn bennaf drwy RSS) fel Newyddion BBC Cymru yn yr oes cyn Cymru Fyw, Golwg360, ambell i beth arbennig (drwy Delicious), rhaglennu S4C Clic, ac ati.

Wedyn roedd pobl yn gadael sylwadau (drwy Disqus) a chynnal trafodaethau am yr eitemau. Bob tro roedd angen clicio’r eitem i weld yr erthygl/cynnwys/rhaglen ar y wefan wreiddiol.

Roedd Y Bydysawd yn gyfrifol am roi rhagor o draffig i wefannau Cymraeg ac mae eisiau meddwl sut rydyn ni’n gwneud hynny yn well heddiw.

Cyfeiriad neu efallai teyrnged i fenter newyddion aflwyddiannus Y Byd oedd yr enw!

Fel is-brawf o dan yr enw Skdadl lanlwythais i’r destun o erthygl barn i gylchgrawn Golwg gan Angharad Mair, roedd hynny yn hwyl ac yn weddol ddiddorol fel sgwrs.

Dyma holl brofion a gwersi y prosiect ar fy mlog.

Ar un adeg roedd Y Bydysawd yn cynnig sylwadau fel nodwedd i lenwi’r gwagle pan doedd dim modd gwneud hynny ar wefannau eraill megis Newyddion BBC Cymru a Golwg360.

Ces i e-bost cwrtais maes o law wrth olygydd Golwg360 (Owain Schiavone) i ofyn i mi dynnu’r ffrwd i’w wefan. O’n i’n hapus i wneud hynny ac o’n i’n hapusach pan wnaethon nhw ychwanegu sylwadau ac wedyn Disqus i’w wefan – iei! Dw i’n meddwl bod y sylwadau ar Golwg360 wedi gwella ers ychwanegu Disqus – oherwydd y proffilau a ‘pherchnogaeth’ dros sylwadau. Cyn hynny roedd modd gadael sylwadau wrth ‘yrru heibio’. Dw i ddim yn honni fy mod i wedi cael unrhyw effaith ar strategaeth Golwg360 – ond dyna oedd yr hanes.

Does dim modd gadael sylwadau ar eitemau BBC Cymru Fyw o hyd.

Ond i fod yn deg, er bod cynnig sylwadau yn Gymraeg ar y we agored yn digon hawdd mae llwyddo i gynnal unrhyw drafodaeth yn dipyn o gelfyddyd ddyrys. Does bron neb o’r cyhoeddwyr, sefydliadol neu wirfoddol, wedi llwyddo i gynnal trafodaethau da er bod rhai wedi ceisio. Meddwl ydw i am Fideo Wyth, blogwyr Hacio’r Iaith, blogwyr gwleidyddol yn Gymraeg, ac ati.

Dyma ffactorau posibl:

  • Diffyg cyrraeddiad yr erthyglau gwreiddiol, diffyg pobl, diffyg amser – bydd y nifer o bobl sy’n gadael sylwadau wastad yn is na’r nifer o ddarllenwyr/wylwyr. Mae hynny yn wir am bethau Saesneg ond mae’r niferoedd yna.
  • Diffyg hyder wrth ysgrifennu’n Gymraeg – o bosib?
  • Pryder am fynegi barn yn gyhoeddus neu wrthdaro buddiannau
  • Pryder am sarhad ar y sgwrs gan bobl eraill – o bosib?
  • Efallai dydy pobl ddim am ddysgu systemau newydd achos maen nhw yn licio Facebook, Instagram, Twitter, ac ati, ac yn hoffi postio eu barnau ar eu proffilau eu hunain
  • Gyda llaw dw i hefyd yn methu meddwl am unrhyw wefan yn Gymraeg sy’n defnyddio system sylwadau Facebook ac mae prinder sy’n defnyddio Disqus. Felly efallai bod cyfrifoldeb ar gyhoeddwyr am beidio mentro neu arloesi yn y maes yma.

Mae cwestiwn i’w ofyn o ran faint o gyhoeddusrwydd i’r Bydysawd y gwnes i. Roedd fy ffrindiau yn gwybod am Y Bydysawd, dim ond ychydig dwsinau o bobl wrth edrych yn ôl. Roedd hi’n fenter arbrofol un person gyda chyfyngiad ar adnoddau i wneud gwaith marchnata. Dysgais i lawer o bethau yn sicr, ar yr ochr dechnegol yn bennaf.

Beth am adael sylw yn sydyn ar un o’ch hoff wefannau neu flogiau? Ystyriwch adael sylw o dan yr eitem ei hun yn hytrach nag ymateb drwy Twitter/Facebook. Byddai’r blogiau a sefydlwyd yn 2016 neu 2015 yn le da i ddechrau!

Cofnodwyd ar

Amserlennu trydariadau o flaen llaw – fy ffordd i

Dw i wedi creu system fy hun sy’n trydar yr hyn sydd ar daenlen fesul diwrnod.

Enw y cyfrif Twitter yw @fideobobdydd, ffordd o ddosbarthu fideos o safon yn Gymraeg er mwyn denu mwy o sylw.

Ar hyn o bryd mae e dim ond yn trydar unwaith bob dydd am 9:05yh. Prawf cysyniadol yw’r prosiect bach hwn ac byddai modd ehangu ac addasu fe.

Pam greu system? Dw i wedi ceisio defnyddio Hootsuite, Buffer a systemau tebyg ond maen nhw ar y cyfan yn rhy letchwith i mi. Ar y daenlen mae modd gweld hanner fis a symud pethau o gwmpas yn gyflym. Mae cyd-weithio gyda phobl eraill yn hawdd achos mae’r daenlen ar Google Drive.

Dw i ddim yn meddwl bod Hootsuite yn colli cwsg dros y peth ond dw i’n mwynhau defnyddio’r system yma.

Byddai modd ychwanegu ffynonellau eraill achos mae ffeindio fideo ar gyfer bob dydd yn dipyn o dasg. Os oes gwagle ar y dyddiad fydd ddim trydariad, ar hyn o bryd. Gallwn i greu rhestr hirfaeth o fideos i’w postio ar hap yn ogystal â’r rhai sydd ar yr amserlen, neu dynnu fideos o rhestr o hoffterau cyfrif YouTube, rhestr chwarae ac ati. Wrth gwrs mae platfformau eraill megis Facebook yn bosibl hefyd.

Dyma rai o’r manylion technegol. Mae’n defnyddio rhai o’r un dulliau ag UnigrywUnigryw, megis sgript PHP sy’n siarad ag API Twitter. Y gwahaniaeth pwysig yw’r ffynhonnell o ddata. Mae’r sgript yn cael gafael ar y ddata mewn fformat CSV.

Diolch i Nwdls am y (cy)syniad gwreiddiol o Fideo Bob Dydd.

Cofnodwyd ar

@UnigrywUnigryw – erthyglau sydd ond ar Wicipedia Cymraeg

Fel o’n i’n dweud y tro diwethaf dw i wedi bod yn creu rhaglenni bach sy’n postio pethau i Twitter yn awtomatig.

Dyma un newydd sbon: @UnigrywUnigryw

Mae @UnigrywUnigryw yn postio dolenni i erthyglau Wicipedia sydd dim ond ar gael ar y fersiwn Cymraeg o Wicipedia. Hynny yw, mae pob un erthygl yn unigryw i’n fersiwn ni o Wicipedia.

Mae pob trydariad yn syndod i mi achos mae’r system yn postio erthyglau ar hap. Ond dw i wedi cael cipolwg ar y mathau o erthyglau sy’n debygol o ymddangos.

Hyd yn hyn mae lot fawr o bethau daearyddol, pobl hanesyddol (ac enwau cyfarwydd eraill), a llyfrau.

Pam?

Pam ddilyn? Pam dalu sylw? Dyma rhai o’r rhesymau dw i’n gallu dychmygu:

  • Ffordd o ddod o hyd i erthyglau diddorol ar hap
  • Gweld pa fath o erthyglau mae pobl yn creu
  • Nodi beth sy’n unigryw am Wicipedia Cymraeg (ac am y Gymraeg a diwylliannau cyfrwng Cymraeg o bosib?)
  • Ysgogi mwy o weithgaredd ar Wicipedia Cymraeg a sbarduno rhagor o welliannau i dudalennau, a rhagor o dudalennau newydd
  • Cynnig cyfle i bobl gysylltu tudalennau gyda fersiynau ohonyn nhw mewn ieithoedd eraill, os maen nhw yn bodoli (yn yr achos yma mae’r system yn camddeall bod erthyglau yn unigryw oherwydd diffyg cysylltau)
  • Cynnig cyfle i bobl greu cyfieithiadau ar fersiynau eraill o Wicipedia – os maen nhw yn awyddus i wneud hynny, sbo

Yn yr achos olaf os ydych chi’n creu cyfieithiadau ayyb byddech chi’n wneud Wicipedia Cymraeg yn llai unigryw mewn ffordd. Ond mae rhesymau iawn am wneud hynny weithiau! Dw i ddim yn gallu rheoli sut mae pobl yn manteisio ar y gwybodaeth.

Datblygiad

Byddai hi’n neis postio delweddau hefyd. Dydy Wicipedia ddim yn rhannu cardiau Twitter; byddai angen i mi ychwanegu cod i gipio mân-luniau ar gyfer trydariadau hefyd. Dyna un i fy rhestr o nodweddion arfaethedig.

Gallwn i greu cyfrif arall sy’n postio’r dolenni coch er mwyn annog rhagor o fewnbwn a thwf Wicipedia Cymraeg.

I’r rhai sy’n chwilfrydig mae fy ngweinydd yn rhedeg sgript php drwy cron job. Mae’r sgript yn wneud ceisiadau am JSON drwy API Wicipedia ac yn defnyddio codebird-php i drydar.

Gweler archifau’r tag UnigrywUnigryw am ragor o ddiweddariadau.

Cofnodwyd ar

Peiriant trydar awtomatig, ond pa stwff?

Dw i wedi bod yn chwarae gyda’r cysyniad o ‘bots’ yn ddiweddar. Bots o’n i’n eu galw nhw tan eithaf diweddaf ond ymddengys bot y gair wedi newid ystyr ychydig yn ddiweddar.

Mae’r bots, neu beth bynnag rydych chi’n eu galw nhw, dw i’n canolbwyntio arnynt yn ddarnau bach o god PHP sy’n trydar pethau yn awtomatig, drwy cron.

Weithau (weithiau) mae awtomeiddio’n rywbeth da.

Y celfyddyd yw i bostio stwff ddiddorol yn digon aml – ond ddim yn rhy aml.

Paradise Garage Bot oedd fy ysbrydoliaeth i.

Mewn achos @fideobobdydd, er enghraifft, mae’r cod yn tynnu testun a dolen mas o daenlen ac yn ei thrydar bob dydd am 21:05 (ar hyn o bryd).

Mae angen bwydo’r daenlen gyda rhywbeth ar gyfer bob dydd. Dyw hi ddim yn cymryd lot fawr o amser. Mae hi’n lot gyflymach na Hootsuite ta waeth.

Ar hyn o bryd dw i’n ystyried ychwanegu sgript sy’n postio fideos randym yn ogystal â’r rhai o’r amserlen er mwyn cael y gorau o’r ddwy agwedd. Hefyd gallwn i ymestyn i Facebook yn ogystal â Twitter.

Fel mae’n digwydd cyflwynodd Morlais gwpl o brosiectau bach tebyg yn Hacio’r Iaith 2016 gan gynnwys @CornishWordDay. Mae e wedi bod yn gwneud e drwy ddulliau gwahanol, sef bwydo blog WordPress gyda chyfres fawr o gofnodion randym i ddechrau.

Dyma rai o’r syniadau dw i’n ystyried:

  • Caneuon pop Cymraeg, efallai pedair neu chwech ar hap bob dydd gyda dolen i YouTube neu rywbeth (Piti does dim lot o ddata ar ganeuon Cymraeg ar MusicBrainz ar hyn o bryd.)
  • Englynion, hen benillion, ac ati
  • Adnodau o Beibl William Morgan
  • Tudalennau Wicipedia sy’n bodoli ar y fersiwn Cymraeg yn unig – byddai’r gyfres yn eithaf diddorol dw i’n meddwl
  • Pethau amserol o Wicipedia fel cyfeiriadau at y dyddiad heddiw
  • Geiriau anghyffredin yn Gymraeg
  • Geiriau Cernyweg gyda chyfieithiad Cymraeg
  • Dyfyniadau, idiomau, ayyb
  • Cofnodion blog diddorol o’r Rhestr
  • Prosiect i gyhoeddwyr gyda channoedd o erthyglau bytholwerdd sydd eisiau mwy o ddarllenwyr/wylwyr
  • Dyfynnu trydariadau ‘clasur’, e.e. y rhai sydd wedi cael llwythi o aildrydariadau
  • Erthyglau cŵl/doniol o hen bapurau newydd

Gad i mi wybod os ydych chi am drafod cael cyhoeddi’ch pethau yn awtomatig tu hwnt i bethau fel Hootsuite.

Fel arall gad i mi wybod os oes cronfeydd o ddata perthnasol fel y rhai uchod.

Cofnodwyd ar

Gwleidyddiaeth ar Y Twll

Dyma ddwy erthygl ar Y Twll:

Rhannwch ac aildrydarwch yr erthyglau os ydych chi’n hoffi nhw. Gadewch sylw hyn yn oed, fel yn yr hen ddyddiau. Diolch o galon.

Roedd hi’n teimlo fel hen bryd i mi ddechrau comisiynu pethau gwleidyddol ar Y Twll. Mae hi’n amserol.

Mae hi hefyd yn teimlo fel bod pobl yn barod am flogiau sy’n cymysgu diwylliannau gyda gwleidyddiaeth; mae’n gweithio ar bethau fel BuzzFeed a Vice er enghraifft.

Dw i’n ystyried newid y thema WordPress i rywbeth fel cylchgrawn yn hytrach na blog er mwyn datgysylltu’r cofnodion a gwella’r cynrychiolaeth o’r hyn sydd ar gael o dan categoriau megis cerddoriaeth, ffilm, theatr, llyfrau, lleoliadau ayyb.

Yr unig beth technegol dw i wedi newid yn ddiweddar ydy cardiau Twitter. Hynny yw, os ydych chi’n rhannu dolen mae rhagolwg yn y trydariad gan gynnwys delwedd a chrynodeb o’r erthygl. Dyma enghraifft.

Bydd rhagor o bethau gwleidyddol gan fenywod a dynion dw i’n gobeithio. Gadewch i mi wybod os oes syniad ’da chi.

Cofnodwyd ar

Mudiadau cymdeithasol a’r rhyngrwyd

Mae Evgeny Morozov wastad yn brofoclyd:

There are two ways to be wrong about the Internet. One is to embrace cyber-utopianism and treat the Internet as inherently democratizing. Just leave it alone, the argument goes, and the Internet will destroy dictatorships, undermine religious fundamentalism, and make up for failures of institutions.

Another, more insidious way is to succumb to Internet-centrism. Internet-centrists happily concede that digital tools do not always work as intended and are often used by enemies of democracy. What the Internet does is only of secondary importance to them; they are most interested in what the Internet means. Its hidden meanings have already been deciphered: decentralization beats centralization, networks are superior to hierarchies, crowds outperform experts. To fully absorb the lessons of the Internet, urge the Internet-centrists, we need to reshape our political and social institutions in its image. […]

Darllena’r erthygl llawn – adolygiad Morozov o’r llyfr Future Perfect gan Steven Johnson.

Cofnodwyd ar

BBC Newyddion: amser cyhoeddi fel problem ’dan y cownter’

Efallai dylwn i wneud adduned blwyddyn newydd i beidio cwyno gymaint am ddiffyg buddsoddiad BBC yn y Gymraeg ar-lein. Ond yn y cyfamser…

  1. BBC yn torri stori yn Saesneg (e.e. Recordiau Sain ar werth heno)
  2. Lot o bobl yn rhannu ac yn anfon traffig i’r stori yn Saesneg
  3. Maent yn cyhoeddi stori yn Gymraeg 38 munud wedyn
  4. BBC yn honni diffyg diddordeb yn wasanaethau Cymraeg

Gwnes i sylwi ar rywbeth tebyg ar ddiwrnod canlyniadau’r cyfrifiad hefyd. Dydy straeon am y Gymraeg neu cwmni Cymraeg hyd yn oed yn cael blaenoriaeth ac mae gwerth y stori yn Gymraeg yn lleihau pob munud yn ystod y 38 munud.

Dyma beth mae ‘dan y cownter‘ yn golygu ar BBC ar-lein yn yr oes amser real. Mae amser cyhoeddi yn broblem yn ogystal â diffyg presenoldeb ar y prif ryngwynebau a diffyg hyrwyddo.

Diffiniad dan y cownter: bydd pethau Cymraeg i gael rhywle ond mae angen i ti wybod amdanynt er mwyn gofyn amdanynt (a’i derbyn mewn bag papur brown).

Wrth gwrs rydyn ni wedi gweld problemau tebyg gyda BT, cyngorau sir ac ati.

Problemau ’dan y cownter’ yw un o’r rhesymau pam mae sawl gwasanaeth BBC wedi cael y fwyell. Cofia newyddion o’r byd? Roedd newyddion o’r byd ar BBC ar-lein yn Gymraeg! Tasai’r gwasanaeth yn bodoli byddai modd darllen straeon fel Ynyswyr Chagos ar BBC yn Gymraeg. Wedyn aeth yr adran chwaraeon i’r wal, wedyn y Cylchgrawn. Beth nesaf?

Cofnodwyd ar

Cyfeiriadau gwe yn Gymraeg a rhyngwynebau dwyieithog

Atgoffodd sylw ar Golwg360 fi o’r strwythur cyfeiriadau gwe ar wefannau yng Nghymru.

Gweler y gwahaniaeth rhwng yr enghreifftiau isod:

  1. http://www.assemblywales.org/abthome/about_us-commission_assembly_administration/abt-commission-membership.htm
  2. http://www.assemblywales.org/cy/abthome/about_us-commission_assembly_administration/abt-commission-membership.htm

Maen nhw dau yn mynd i fersiynau gwahanol o’r un dudalen. Yn fy marn i, mae’r datblygwyr wedi dewis yr opsiwn diog ar gyfer y system yma. Dw i wedi rhoi ffocws ar wefan y Cynulliad ond mae sawl enghraifft arall wrth gwrs.

Felly dyma rywbeth bach ond pwysig heddiw. Mae’n rhan o fy ngalwedigaeth i ddadansoddi pethau fel hyn!

Mae’r strwythur cyfeiriadau gwe (URLs) yn elfen bwysig o ryngwyneb y gwefan. Mae defnyddwyr yn darllen cyfeiriadau gwe. Maen nhw yn rhoi nhw mewn e-byst, cofnodion blog a sylwadau. Maen nhw yn golygu cyfeiriadau gwe yn aml er mwyn ffeindio stwff yn ôl ymchwil.

Mae’r system uchod yn tanseilio beth sydd yn unigryw am y dudalen Cymraeg. Dw i’n eithaf siŵr bydd y drefn yn cael effaith gwael ar chwilio trwy Google a pheiriannau chwilio eraill achos mae’r cyfeiriad i’r dudalen Saesneg yn edrych bron yn union fel yr un Gymraeg.

Hefyd mae cyfle coll i bwysleisio dwyieithrwydd y sefydliad. Ond mae hynny yn bwnc hollol wahanol… 🙁