Dw i’n bwriadu cyfranogi yn ymgynghoriad cyhoeddus. Dw i erioed wedi gwneud unrhyw beth debyg fel unigolyn neu gwmni. Mae’r pwnc yn eang iawn (cyfryngau o bob math) ac mae ’da fi lot fawr o bethau i’w ddweud.
Cwestiynau: oes pwynt os dw i’n dweud yn union yr un peth a phobol a chwmniau/sefydliadau eraill? Ydy e’n cyfrif fel rhyw fath o ‘bleidlais’ os mae lot o bobol yn dweud yr un peth? Neu ydy’r dystiolaeth yn ‘ansoddol’ a fydd e’n well i fi trio rhoi pwyslais ar bethau unigryw yn fy nogfen?
Fideo byr diddorol a phrofoclyd mewn ffordd fwyn. Beth yn union fyddan ni meddwl am y prosiect yma yn y dyfodol tybed?
Trwy Transition Culture
Mae mwy na Foursquare yna. Mae fe hefyd yn sôn am bolisi gwrth-ieithoedd Quora. Wel, fel y dwedais ar y pryd sa’ i’n trysto unrhyw platfform gyda’r un polisi ieithyddol a Generalísimo Franco.
Ond mae mwy o heriau i’r platfformau nag ieithoedd a mwy na rhyngwyneb yn dy hoff iaith. Pam fod gyda ni polisi? Ydyn nhw wedi ystyried dy bolisi a fy mholisi?
Dw i’n dechrau colli diddordeb mewn platfformau dan gwmniau ‘trwm’ er enghraifft. Mae lot yn teimlo fel rheolaeth top-i-lawr. Os oes na gormod o reolau mympwyol, dw i’n gadael. Er bod rhai o bobol Cymraeg ddim yn mynegi’r problemau gyda’r un geiriau, maen nhw yn sensitif i’r wendidau fel y mae Rhodri yn dweud am enwau llefydd ayyb. Ac dw i’n cymryd bod y stori yn debyg yn ieithoedd eraill.
Dw i’n eitha hapus i dalu platfform gyda fy data ac hyd yn oed ‘gweithio am ddim’ iddyn nhw os dw i’n cael gwerth yn ôl. Os oes gyda ti cyfrif Facebook neu unrhyw gwasanaeth am ddim rwyt ti’n cytuno. Rwyt ti’n hapus i weld lluniau dy ffrindiau a’r clonc diweddaraf mewn cyfnewidfa, ti’n cynnig dy data.
Mae rhyddid yn bwysig i fi. Nid jyst rhyddid ieithyddol.
Rhyddid i bostio am bob math o bwnc. (Os oes gyda ti ddiddordeb yn democratiaeth ac ymgyrchu gweler y stori Facebook am ymgyrchwyr eleni.)
Mae rhyddid i adael. Wyt ti’n gallu allforio dy gynnwys Quora neu Foursquare i wasanaeth arall, dy flog neu ffeil lleol? Sa’ i’n meddwl. ‘Corporate blogging silos‘ fel y mae Dave Winer yn dweud.
Ar blatfformau fel YouTube neu Twitter mae tipyn o reoliaeth ysgafn (tu fas i broblemau hawlfraint) ond mae’n teimlo fel bod ychydig mwy o ryddid. Rydyn ni’n gallu anghofio presennoldeb y cwmni i roi ffocws ar y sgwrs/cynnwys. WordPress.com a rhai o’r wasanaethau Google yn dda o ran allforio dy stwff. Gweler Google Data Liberation Front.
Wrth gwrs mae lot fawr o stwff yn dod dan y categori cyfryngau digidol, nid jyst Facebook, Twitter nid hyd yn oed YouTube, Flickr ac ati… Un dyfodol delfrydol: mwy o reolaeth yn y gymuned Cymraeg, sef mwy o bethau fel adolygiad.com (ar steroids), blogiau annibynnol, platfformau annibynnol, prosiectau fel Diaspora sydd ddim yn cynnig rhwydwaith gymdeithasol o gwbl ond gwe gymdeithasol. Does dim rhaid i ti fod yn codydd i elwa o ryddid.
(Llun gan Paul Clarke)
Mewn gwirionedd mae’r byd wedi colli rhai o’r egwyddorion Tim Berners-Lee.
Cyn hir bydd gwasanaeth neu mwy nag un dewis o wasanaethau Diaspora yng Nghymru. Neu rywbeth tebyg. Mae cyfathrebu dynol yn rhy bwysig i fod ar blatfform cwmni enfawr.
Nôl i’r we yn hytrach na gweoedd o gwmpas y lle.
Datganoliad digidol!
Cofia’r dolen i Gymru ar brif dudalen BBC News?
Roedd dewis ‘Wales’ am newyddion yn Saesneg a ‘Cymru’ am newyddion yn Gymraeg.
Mae’r BBC newydd cael gwared â’r dolen ‘Cymru’ rhywbryd wythnos yma. Does dim cyfeiriad i Gymru ar y tudalen bellach.
Mae’r prif dudalen yn ddarn o real estate pwysig iawn ac mae’r blaenoriaethau yna yn adlewyrchu blaenoriaethau’r sefydliad. Cer i’r prif dudalen http://www.bbc.co.uk/news/. Neu hyd yn oed http://www.bbc.co.uk/news/wales/!
Mae’r adran newyddion yn Gymraeg yn cuddio rhywle. Ydyn nhw eisiau hyrwyddo’r adran felly? Faint o ymwelwyr fydd yn dod ar draws yr adran nawr? Cofia mae BBC wedi gwneud arferiad o gynnig gwasanaethau Cymraeg (fel Chwaraeon) dan y cownter cyn iddyn nhw eu lladd.
Dw i wedi trio ychwanegu Cymru fel lleoliad ar fy fersiwn personol o’r tudalen ond mae’r system yn dehongli’r gair fel ‘Chinnor, Oxfordshire’. Ydy e’n gweithio i ti? Efallai os rydyn ni i gyd yn trio bob dydd byddan nhw yn derbyn y neges?
Gyda llaw dyma rhai o’r blaenoriaethau ar y brif dudalen heno:
Sut oedd pobol Cymraeg yn cyllido prosiectau cyfryngau fel cyhoeddant lyfrau yn y gorffennol heb grantiau neu arian cyhoeddus?
Degawdau cyn bodolaeth a help Cyngor Llyfrau Cymru dyma un opsiwn, sydd yn debyg i Kickstarter sef cyfraniadau bychain gan nifer o bobol.
Dyddiau yma dw i ddim yn siwr am dermau fel ‘crowd funding’ – mae unigolion yn y torf.
Dw i’n hoff iawn o’r term ‘cyfraniadau’r cyfeillion’. Dw i’n gallu dychmygu’r Hen Gyfaill o Ffestiniog (isod) sydd wedi addo 2 swllt 6 ceiniog i sicrhau’r llyfr a’i chopi yn y bost.
Neu Mr Morgan Owen (uchod) sydd wedi addo swm enfawr o 2 punt 2 swllt, efallai diolch i’w gyrfa llwyddiannus yn Llundain. (Beth oedd y mantais am fwy o arian heblaw enw ar brig y rhestr? Mwy o gopiau? Dim ond teimladau da?)
‘Sneb yn Ne Cymru! Ac mae pob un yn ddyn. Roedd lot ohonyn nhw yn byw tu fas i Gymru sydd yn ddiddorol. Oedd gyda phobol yng Nghymru mynediad i’r cerddi rhywsut arall, trwy gylchgronau tybed? (Roedd y cwmni cyhoeddi, Y Brython / Hugh Evans a’i Feibion, yn Lerpwl.)
Oedd mwy o arian mewn poced cyfartaledd yn y trefi a dinasoedd Lloegr? Siwr o fod. Oedd mwy o ddiddordeb hefyd? Beth am gysylltiadau personol gyda’r awdur?
Mae dim ond 50 enw yma. Yn ôl fy symiau, y cyfanswm mawr yw £24 6s 6c sydd ddim yn golygu lot fawr mewn termau arian 1926 – digon i ddileu’r peryg ac i wneud yr argraff gyntaf ar y wasg? (DIWEDDARIAD: newydd ail-ddarllen y rhagair ac mae Isaac Davies yn siarad am ddau categori: pobol sydd wedi addo a’r 50 yma sydd wedi rhoi arian o flaen llaw i ‘ddwyn traul yr argraffu’.)
Beth am yr opsiynau dyddiau yma o ran cyllideb?
Mae mwy o gwmniau cyhoeddi gydag arian ac mae mwy o arian cyhoeddus (ychydig mwy!).
Ond oes beryg colli’r opsiwn o gyfraniadau’r cyfeillion heddiw achos mae pobol yn cymryd cynyrchiadau diwylliannol yn ganiataol? e.e. ‘pam wyt ti’n gofyn am arian? Os wyt ti wedi sgwennu llyfr o ansawdd fydd grantiau ar gael neu fydd cwmni yn fodlon dy gyllido…’
Mae un opsiwn newydd sydd yn wych dyddiau yma: argraffu ar alw fel Lulu.
Beth am y gwagle yn y we? Fydd e’n bosib cyllido blog neu cyfieithiadau o feddalwedd cod agored ac ati gyda chyfraniadau yn 2011? Dw i dal eisiau cyfieithu’r trwyddedau Creative Commons i’r Gymraeg. Angen arbenigwr cyfreithiol ac arian.
Dw i’n meddwl am Y Byd fel enghraifft. Wrth gwrs roedd Dyddiol Cyf yn dibynnu ar y dau: yr addewid o arian cyhoeddus ac arian tanysgrifwyr. Oedd perswadio pobol i danysgrifio yn anoddach yn y 21 ganrif tybed? (Beth bynnag, rydyn ni i gyd yn gwybod beth digwyddodd yn y pen draw, Mr Thomas.)
Oes mwy o fodelau ac enghreifftiau?
Mae prosiectau eraill sydd yn bosib tu fas i gyfryngau annibynnol, e.e. digwyddiadau, clybiau, prosiectau lleol. Mae lle i roi Post-it gyda dy hoff syniad yma ___________
Gyda llaw enw y llyfr ydy ‘Chydig ar Gof a Chadw, casgliad o gerddi gan Gwilym Deudraeth. O’n i bach yn obsesed gyda’r llyfr yma ym mis Ionawr achos daeth e i’r parth cyhoeddus mas o hawlfraint. Mwy o gefndir.
O’n i’n pori y wefan BBC neithiwr. Dw i newydd creu set ar Flickr o’r tudalennau blaen Newyddion BBC yn amrywiaeth o ieithoedd gwahanol. Mae pob un yn sôn am Tripoli a Gaddafi: Saesneg, Sbaeneg, Rwsieg, Arabeg, Tsieinëg. Yr unig eithriad yw Cymraeg.
Mae darpariaeth Cymraeg ar-lein gan BBC wedi cael toriadau eraill yn ddiweddar (gweler marwoliaeth BBC Chwaraeon hefyd). Mae’r straeon ‘Carchar am annog terfysg’ a ‘Carcharu aelod Cymdeithas yr Iaith’ yn bwysig a pherthnasol i ddarllenwyr Cymraeg ond ble mae’r newyddion y byd? Mae’r model Golwg360 yn dda – blaenoriaeth i straeon y byd a straeon i ddiddordeb i ddarllenwyr Cymraeg.
Hoffwn i ofyn cwestiynau eraill am y gwasanaeth Cymraeg newyddion newynog.
Ble mae’r dyluniad newydd achos mae’n edrych fel y dyluniad o 2008 neu rhywbeth (gweler hefyd: Gaeleg)? Ydy siaradwyr Cymraeg yn disgwyl llai o safon yn y dyluniad?
Ble mae’r sain a fideo newydd achos bore ’ma maen nhw yn dangos rhai o’r un fideos o straeon Dydd Llun, dau diwrnod yn ôl?
Faint o bobol sy’n siarad rhai o’r ieithoedd eraill fydd yn gweld eisiau eu gwasanaethau os fydd angen toriadau rhywle? Gwnaf i dewis enghraifft: Sbaeneg. Sori am ddewis Sbaeneg ond faint o siaradwyr Sbaeneg fydd yn sylwi toriadau yn y gwasanaeth BBC os mae iaith o Brydain angen tipyn bach mwy o bluraliaeth?
Wrth gwrs mae pobol wedi gofyn yr un cwestiynau yma am wasanaethau eraill fel radio dros y blynyddoedd. Does dim problem gyda gweithwyr BBC sydd yn wneud job dda gydag adnoddau sydd ar gael. Dw i eisiau gwybod beth mae pobol sy’n wneud y penderfyniadau cyllidebol yn meddwl.
Mae’r sylwadau ar fy nghofnod am Library of Congress wedi bod yn dda iawn.
I fod yn deg mae cannoedd o luniau o’r archifau Llyfrgell Genedlaethol yn y parth cyhoeddus.
Mae’r saith llun yma gan Geoff Charles. Mae lluniau gan ffotograffwyr eraill hefyd.
Maen nhw i gyd yn dweud ‘No known copyright restrictions’ ar Flickr, sy’n dda iawn.
Nawr allem ni rhyddhau’r llyfrau fel Yn y Lhyvyr Hwnn hefyd?
🙂
Wyt ti erioed wedi clywed araith gan wleidydd na gwas sifil am fanteision y parth cyhoeddus? (Dw i erioed wedi. Ond dw i wedi clywed y geiriau ‘eiddo deallusol’, ‘intellectual property’ ac ‘IP’ sawl gwaith.)
Mae’r lluniau hyfryd yma yn dod o’r archif Library of Congress. Dim trwydded, dim hawlfraint, dim ond ‘No known copyright restrictions’.
Dyma ddau wefan sydd wedi bod yn rhydd i rannu’r lluniau yn y pythefnos diwethaf:
Buzzfeed, mis Gorffenaf 2011 (31,631 yn dilyn ar Twitter, lluniau wedi cael 490 hoff, 69 ‘response’ hyd yn hyn)
How To Be A Retronaut, heddiw (9597 yn dilyn ar Twitter, 17600 yn dilyn y tudalen Facebook, mwy o bobol ar RSS ayyb)
Diolch Library of Congress, UDA. (Gweler hefyd: lluniau NASA)
Wrth gwrs mae lluniau yn dangos un math penodol o Gymru, sef yr 19eg ganrif. Ond mae’n iawn, mae’n rhan o’n hanes, diwylliant ac etifeddiaeth.
Dyma un mantais y parth cyhoeddus i bobol sy’n trio hyrwyddo Cymru neu codi ymwybyddiaeth am Gymru, e.e. Llywodraeth Cymru, Visit Wales.
Ond pa mor aml ydy blogiau o gwmpas y byd yn rhannu stwff o Gymru?
Paid anghofio’r parth cyhoeddus. Syniad da i Lyfrgell Genedlaethol sydd yn digido pethau o ganrifoedd yn ôl ac yn trio rhoi nhw dan drwydded hawlfraint gaeth iawn.
