Pŵl Cymru – gêm Gymraeg newydd

Chwaraewch a mwynhewch Pŵl Cymru yn eich porwr.

Mae’r gêm ar gyfer cyfrifiaduron yn unig. Ni fydd y gêm yn gweithio ar ffonau a dyfeisiau symudol.

Diolch i’r rhai sydd eisoes wedi profi fy addasiad Cymraeg, ac i Chen Shmilovich am ddatblygu‘r gêm yn y lle cyntaf.

Mae’r cod ar Github. Dysgais i ychydig am greu gemau mewn JavaScript yn ystod y broses o addasu a chyfieithu. Mae llyfr cyfan am y pwnc a lot o adnoddau eraill ar-lein.

Llyfrau Cymraeg ar Google Books, a’r rhai sydd fod ar gael

Yn ôl erthygl Steven Melendez mewn Fast Company mae hi’n hawdd gwneud cais i weld llyfr llawn ar Google Books mewn achos lle mae’r llyfr yn y parth cyhoeddus, ac mae Google yn darparu ffurflen.

Wrth gwrs edrychais i weld ambell i lyfr Cymraeg i weld os oes cyfle i gynyddu’r nifer o lyfrau sydd ar gael yn eu cyfanrwydd ar y we, fel arbrawf.

Er enghraifft mae sawl llyfr gan William Owen Pughe ond maen nhw i weld ar gael eisoes.

Dw i’n cymryd bod y statws yn glir i systemau Google Books mewn achosion lle mae’r awdur wedi marw dros 70 mlynedd yn ôl (y cyfnod hawlfraint).

Nodwch fod Melendez yn defnyddio enghraifft o gofnod gwrandawiad llywodraeth o 1965 yn yr UDA.

Ffeindiais i ddim byd a oedd angen gwneud cais i’w ryddhau ond byddwn i’n chwilfrydig i weld os ydych chi’n gallu ffeindio un.

Teclyn Llafariaid Cymraeg, ap gwe newydd

aeiouwy

Yn cyflwyno’r Welsh Language Vowel Locator.

Dyma declyn defnyddiol iawn i’r rhai ar y Rhyngrwyd sydd ddim yn cydnabod bodolaeth llafariaid Cymraeg.

Mae trydariadau am y teclyn wedi bod yn hollol bositif hyd yn hyn!

Mae’r cod ar Github.

Un arall o’r gyfres achlysurol #GorauArfArfDysg mae e.

Map i Gymru: adeiladu map agored yn Gymraeg

Mae’r blogiad hwn wedi ei bostio ar flog Sefydliad Data Agored Caerdydd hefyd. Diolch o galon i David Wyn Williams am fy helpu gyda’r geiriad.

Drafft o fap i Gymru

Cymrwch gip ar y map yma o Gymru, ble mae’r enwau lleoedd i’w gweld yn Gymraeg: https://openstreetmap.cymru

Mae nifer o bobl heb weld enwau megis Aberteifi, Treffynnon neu Aberdaugleddau ar fap arlein – neu’n wir unrhyw fap…

“Nid yw Hon ar fap” fel meddai T.H. Parry-Williams yn ei gerdd enwog.

Defnyddiwyd yr enwau yma am sawl cenhedlaeth hyd heddiw, yn nhrafodaethau, yn y cyfryngau ac ar arwyddion ffyrdd wrth gwrs. Mae gan Wicipedia Cymraeg erthyglau sy’n cyfeirio at yr enwau Cymraeg yma.

Serch hynny, nid yw’r enwau cyfarwydd yma fel arfer yn cael eu cynnig nac eu cydnabod gan yr enwau mawr yn y byd mapio rhyngwladol.

Er mwyn adeiladu map o Gymru yn iaith Cymru rydym wedi tynnu data agored trwyddedig, meddalwedd arbennig a dogfennaeth arbenigol oddi ar OpenStreetMap. Mae hyn yn dilyn gwaith gan gryn dipyn o gyfranogwyr ledled y byd, ac felly mae ein dyled ni yn fawr iddynt. Rydym hefyd yn ddiolchgar iawn i Uned Iaith Gymraeg Llywodraeth Cymru sydd wedi ariannu’r gwaith cynnar yma sydd ar gychwyn gennym.

Adeiladu ar y map

Mae’r map hwn ar weinydd prototeip sydd yn rhoi cyfle i chi roi eich bysedd – neu eich llygoden – ar y tir ac i dynnu i mewn ac allan yn ôl yr angen. Dw i wrthi yn datblygu’r prosiect yma ar-lein ac i ddweud y gwir dw i’n hynod hapus gyda’r hyn rydym ni wedi medru cyflawni hyd yn hyn.

Serch hynny, efallai welwch chi ambell i bwbach neu nam wrth imi ddatblygu’r wefan ymhellach, sydd yn parhau i arddangos ambell i ardal sydd angen datblygu pellach.

Yn wir, wrth imi ysgrifennu’r blog hwn, rydym newydd dderbyn pecyn o wybodaeth werthfawr tu hwnt gan Swyddfa Comisiynydd Y Gymraeg sy’n ffrwyth blynyddoedd lawer o waith. Dyma enwau lleoedd dros Gymru gyfan; o’r dinasoedd mwyaf hyd at y pentrefi lleiaf oll, ac sydd wedi ei drwyddedi trwy Drwydded Agored y Llywodraeth.

Mi fyddaf yn cyflwyno nodwedd arall yn fuan iawn, sef y gallu i ddefnyddio a mewnosod y map hwn fel rhan o unrhyw wefan.

Gwella’r data

Dyma’r adran i chi petaech am wybod mwy am sut i wella’r wybodaeth sydd gennym ni ar ein map OSM ni – Map i Gymru – hyd yma.

Mae’r data newydd yn cael ei fewnforio bob nos. Er mwyn cyflymu’r broses, mae ambell i newid bach ar wedd y map ei hun hefyd yn cael ei wneud o flaen llaw.

Buasai gan y gronfa ddata berffaith tag name:cy ar gyfer pob eitem yn barod. Ni bell ffordd o fod yna eto!

Yn y cyfamser mae’r system dw i wedi datblygu yn defnyddio’r tagiau name:cy ac ambell i tag name hefyd (sef yr hyn sy’n dynodi beth mae’r cyfranwyr hyd yma wedi ystyried i fod yn ‘enw cyffredinol’).

name:cy sydd gyda’r flaenoriaeth. Petaech am ychwanegu enw yn Gymraeg, golygwch y map ar osm.org ac ychwanegwch tag name:cy wedi i chi gofrestru fel defnyddiwr newydd (os nad ydych chi wedi cofrestru eto). O gymryd bod eich gwaith golygu yn cael ei dderbyn gan y gymuned, bydd y gwaith hwn yn diweddaru ein map Cymraeg ni dros nos.

Diolch i’r drefn mae nifer o dagiau name:cy yn bodoli yn barod.

Yr her yw, bod rhai o’r enwau buasem am ddefnyddio dim ond ar gael wrth ddefnyddio’r tag name. Hynny yw, mae gan nifer o lefydd sydd yn berchen ar enw Cymraeg yn barod megis Llanelli ddim o reidrwydd yn eistedd yn y set data name:cy. Nid yw cyfranogwyr traddodiadol OSM wedi mynd i’r drafferth o ychwanegu’r name:cy i enwau sydd yn Gymraeg megis Morfa Nefyn, Abersoch, a’r nifer fawr o lefydd tebyg. Dyna pham rydym ni eich angen chi!

Ceisiais baratoi gwahanol fathau o’r map gan ddefnyddio gwahanol setiau data. Mae caniatáu’r holl enwau yn difetha’r ddelwedd o gael map Cymraeg. Ond wrth gael gwared ar y tag name… wel roedd hanner y llefydd wedi diflannu’n llwyr!

Felly dw i wedi gosod system er mwyn defnyddio name ar gyfer y mathau yma o lefydd. (Er gwybodaeth, dw i wedi rhoi enw y maes ar system osm.org mewn cromfachau.)

  • annedd/ adeilad unigryw (isolated_dwelling)
  • fferm (farm)
  • sgwâr (square)
  • pentrefan (hamlet)
  • cymdogaeth (neighbourhood)
  • pentref (village)
  • tref (town)
  • ynys (island)
  • ardal leol (locality)

Ar gyfer elfennau arall rydw i hefyd wedi defnyddio rhestr wen a rhestr ddu; e.e. mae ‘Ysgol’, ‘Capel’ ac ‘Eglwys’ ar y rhestr wen: bydd y map angen y rheiny!

Yn naturiol, bydd grym name:cy yn disodli pob ystyriaeth uchod. Ychwanegwch enwau Cymraeg ar y tagiau name:cy pan welwch chi ddiffyg hynny. A gyda llaw bydd eich mewnbwn ar gael ar draws y byd ar yr holl fapiau sy’n defnyddio OpenStreetMap.

Defnydd ac apiau yn y dyfodol agos

Mae’r hyn welwch chi nawr dim ond yn un ap posib sy’n defnyddio’r data Cymraeg er mwyn arddangos map o Gymru.

Bydd gwefannau ac apiau eraill yn gallu gweithio gyda’r gweinydd map mewn sawl ffordd.

Mae creu map o’r fath yn cynnig posibiliadau cyffrous ym mhob math o feysydd;

  • dysgu
  • fforio
  • chwarae
  • ymchwil
  • cyfathrebu
  • mordwyo

Cof y Cwmwd: gwefan wici am hanes Uwchgwyrfai

Dyma eitem Heno am Cof y Cwmwd, gwefan wici amlgyfranog newydd am ardal Uwchgwyrfai.

Pwrpas y wefan ydy casglu a rhannu gwybodaeth hanesyddol am yr ardal, ei sefydliadau a’i phobl.

Fel datblygydd gwe dw i wedi bod yn cydweithio â Chanolfan Hanes Uwchgwyrfai ar y wefan hon. Dw i eisoes wedi blogio am fy ngwaith ar wefannau wici Cymraeg.

Mae pobl bellach yn cyfrannu lluniau ac erthyglau i’r wefan.

Mae hyn wedi cynyddu heddiw yn ystod y Golygathon cyntaf ar y wici, digwyddiad cymunedol i sbarduno cyfraniadau i’r wici. Arweinydd y Golygathon gan Jason Evans o Lyfrgell Genedlaethol Cymru, dyn sy’n arddel y teitl Wicipediwr Preswyl ac sy’n gwybod llawer am dyfu wicis!

Fe fydd hi’n ddiddorol dros ben gweld sut mae prosiectau fel Wicipedia a’r wefan newydd Cof y Cwmwd yn rhannu cynnwys yn y dyfodol hefyd.

Llun Golygathon gan Jason Evans

Gwefan ddwyieithog neu amlieithog mewn WordPress

System cyfieithu WordPress yn rhestru sawl iaith

Yng Nghymru rydyn ni wedi dod i arfer gyda’r model o wefan gwbl ddwyieithog ond mae modelau ac arferion eraill o gwmpas y byd (megis Wicipedia sydd yn cynnal sawl iaith yn annibynnol gyda rhyw faint o addasu a chyfieithu rhwng yr ieithoedd).

Dw i wedi bod yn creu gwefannnau dwyieithog ac amlieithog ers tro. Fy record byd personol fel petai yw gwefan bedairieithog i brosiect theatr Ewropeiaidd yn Llundain a ddatblygais ar y cyd ychydig blynyddoedd yn ôl.

Mae cyfieithu yn cael ei ystyried fel ffordd o ddarparu’r ieithoedd ac mae’r defnydd o gof cyfieithu yn cynyddu. Ond nid cyfieithu yw’r unig ffordd neu’r ffordd orau o wneud hyn wrth gwrs.

Nid oes esgus i beidio darparu gwefan amlieithog o’r radd flaenaf erbyn hyn. Mae hi’n gallu bod yn brofiad poenus cael ceisio defnyddio gwefan sy’n isradd o ran hyn ac rydyn ni i gyd yn gwybod pa iaith sydd fel arfer yn dioddef o ddiffyg cariad. Dylai iaith fod yn graidd i drafodaeth am brofiad y defnyddiwr. Mae’r meddalwedd yn bodoli ac mae’r arbenigedd yn bodoli. Mae sawl enghraifft o arfer da ac mae help i gael!!

Tu fas i sefyllfa y sefyliadau dyma fi, person llawrydd sydd wedi ychwanegu adran gwaith i fy ngwefan i, morris.cymru.

Fe ddechreuodd y wefan hon o dan enw arall yn 2008 ar gyfer meddyliau a chofnodion am ddiddordebau amryw. Dros amser fe ysgrifennais ragor o stwff fel hyn yn Gymraeg a llai yn Saesneg, ac yn gynyddol mae angen rhannu mwy o stwff gwaith a phrosiectau llawrydd. O’n i hefyd yn awyddus i fanteisio ar enwau parth .cymru, symud o quixoticquisling.com, ac ailgyfeirio’r holl gyfeiriadau i’r enw parth newydd morris.cymru.

Dw i wedi cadw’r naw mlynedd o archifau cofnodion blog, ac wedi ychwanegu cod a gosodiadau er mwyn dangos neges os nad yw cofnod blog hanesyddol ar gael mewn iaith a dewiswyd gan y defnyddiwr.

O hyn ymlaen mae’r wedd a threfn newydd yn fy ngalluogi i bostio rhywbeth am brosiect gwaith neu gofnod blog am unrhyw fater dan haul. Byddwn i’n croesawu adborth wrth i’r wefan esblygu i’r ail ddegawd yn 2018.

Dyma’r cefndir technegol. Dw i’n defnyddio WordPress.org ac nid oes ots pa ategyn a ddefnyddir mae angen ffeiliau iaith .mo ar gyfer craidd WordPress core, y thema, ategion yn ogystal â thestun ar gyfer teclynnau, dewislenni, categorïau, a mwy. QTranslate X sydd orau ar hyn o bryd yn fy marn i (heblaw am faneri i ddinodi ieithoedd) ac mae’r ategyn yn awtomeiddio chwilio am ffeiliau iaith. Nodwch fod angen gwneud eithaf tipyn o osod ac addasu ar yr ategyn hwn.

Cysylltwch am sgwrs os ydych chi eisiau help ar hyn!

Diwrnod Ada Lovelace 2017: Eleri James, Ceredigion

Dyma fy nghofnod blog ar gyfer Diwrnod Ada Lovelace 2017 heddiw.

Mae Eleri James Ceredigion wedi cyfrannu llawer iawn o erthyglau a gwelliannau at y Wicipedia Cymraeg ers 2005 o leiaf.

Mae hi ymhlith y golygwyr mwyaf yna, un o’r rhesymau pam mae sefydliadau Cymreig bellach wedi dechrau sylweddoli pa mor bwysig ydy’r wefan.

Fe ges i’r fraint o gwrdd ag Eleri yn Eisteddfod Genedlaethol 2013 pan oedden ni’n rhedeg stondin Hacio’r Iaith ar y cyd.

Dyna pan ddygais fod hi wedi gwneud llawer mwy o bethau eraill ar sail wirfoddol gan gynnwys cyfieithu darnau sylweddol o MediaWiki, y feddalwedd tu ôl i Wicipedia sydd hefyd yn rhedeg Hedyn.

Diwrnod Ada Lovelace hapus i chi. Diolch i Eleri am dy gyfraniad at dechnoleg yn y Gymraeg!

Gweler hefyd: Diwrnod Ada Lovelace ar y blog hwn

MediaWiki a gwefannau wici Cymraeg

Mae hi’n braf cael gweithio ar brosiect wici i glient sef Canolfan Hanes Uwchgwyrfai. Maen nhw fel mudiad am gydweithio ar gyfres o erthyglau amlgyfrwng am hanes yr ardal o drafnidiaeth i chwareli i ysgolion i gapeli ac eglwysi. Fe fydd canlyniadau ein gwaith ar wici Uwchgwyrfai i’w gweld cyn hir.

O safbwynt y datblygwr mae sawl opsiwn ar gyfer meddalwedd wici. MediaWiki yw’r un sy’n cael ei defnyddio mwyaf. Dyna sy’n rhedeg Wicipedia a sawl prosiect perthnasol arall. Dyma fy nghyfrif ar y Wicipedia Cymraeg. Gweler hefyd: fy nghwaith ar gyfrif Twitter @wicipedia.

MediaWikiNid yw poblogrwydd MediaWiki fel y cyfryw yn digon o reswm i’w dewis. Mae’n ddarn o feddalwedd eithaf mawr ac mae lot fawr o opsiynau. Mae anfanteision eraill hefyd, yn dibynnol ar gyd-destun y prosiect. Ond mae hi’n wych ar gyfer rhywbeth amlgyfrwng ac mae’r rhyngwyneb ar gael yn Gymraeg, diolch i gyfieithwyr gwirfoddol.

Yn 2009 roeddwn i am ddechrau gwefan wici o’r enw Hedyn er mwyn rhannu adnoddau ymhlith datblygwyr a chyhoeddwyr sydd am ddefnyddio’r Rhyngrwyd a’r we yn Gymraeg. Dokuwiki oedd fy newis ar y dechrau ond fe benderfynais newid i MediaWiki wedyn oherwydd y niferoedd o bobl a oedd yn brofiadol ar y system. Mae MediaWiki yn parhau hyd heddiw fel sail y wefan.

Nid yw’r cyfle i greu wici newydd sbon yn ymddangos yn aml. Mae angen eithaf tipyn o ymdrech, amser, a chriw o bobl cefnogol er mwyn cynnal wici llwyddiannus. Does dim llawer o enghreifftiau o lwyddiant ar wicis yn y Gymraeg, efallai oherwydd yr angen i recriwtio llawer o gyfranwyr brwd ac i fuddsoddi lot fawr o amser i greu rhywbeth o werth.

Cryptoarian: nodiadau am Bitcoin ayyb

Mae’r maes cryptoarian wedi datblygu eithaf tipyn ers genedigaeth Bitcoin yn 2009.

Dyma restr anghyflawn o fathau gwahanol o gryptoarian y mae pobl yn cyfnewid a defnyddio yn 2017.

  • 0x
  • Aragon
  • Augur
  • Bancor
  • Basic Attention Token
  • Binance Coin
  • BitConnect
  • BitShares
  • Bitcoin
  • Bitcoin Cash
  • Bytecoin
  • Civic
  • Dash
  • Decentraland
  • Diamunds
  • Dogecoin
  • EOS
  • Ethereum
  • Ethereum Classic
  • Factom
  • Faircoin
  • Filecoin
  • Funfair
  • Gnosis
  • Golem
  • IOTA
  • Iconomi
  • Lilium
  • Lisk
  • Litecoin
  • MaidSafeCoin
  • Metal
  • Monero
  • NEM
  • NEO
  • OmiseGo
  • OpenANX
  • Populous
  • Qtum
  • Ripple
  • Siacoin
  • Status
  • Steem
  • Stellar Lumens
  • Stratis
  • TenX
  • Tether
  • Tezos
  • TheDAO
  • Veritaseum
  • Waves
  • Zcash

Allwn i ddim ymhelaethu ar nodweddion unigryw bob un. Ond dw i wedi cael gafael ar Bitcoin, Ethereum a Litecoin trwy brynu. I ddechrau o’n i am weld sut mae hi’n teimlo i ddelio gyda chryptoarian a chael y profiad o fynd trwy’r broses. Chwilfrydedd pur oedd hi.

Fe ges i fach o Dash hefyd am ddim wrth anarchydd o’r enw Ed mewn digwyddiad anffurfiol ym Mryste – cyfuniad diddorol tu hwnt o fathmategwyr sy’n ymddiddori yn y systemau, codwyr sy’n chwarae ac yn ceisio arloesi gyda’r arian ond hefyd algorithmau cadwyn bloc mewn sawl maes gwahanol (pleidleisio ayyb), anarchwyr sy’n meddwl bod cryptoarian yn cynnig ffordd o greu marchnad(oedd) amgen a datblygu cymdeithas gwell sydd ddim yn dibynnu ar fanciau a sefydliadau traddodiadol eraill, a buddsoddwyr arian cyfred sy’n masnachu a phobl eraill sydd jyst eisiau canfod ffordd o fod yn gyfoethog rhywsut!

Mae egwyddorion moesegol Faircoin yn swnio’n addawol iawn ond dw i heb gael unrhyw brofiad o Faircoin.

Ar hyn o bryd dw i’n eithaf siŵr taw buddsoddi yw’r prif gategori o ddefnydd o gryptoarian ac wedyn cyffuriau yn ail (neu’r ffordd arall rownd), ond mae pobl yn ei wario ar ynnyrch fel pitsa a gemau ac hefyd gwasanaethau gwe, dylunwyr, ayyb. Byddai hi’n ddiddorol cael gweld siart o’r prif gategorïau o bethau sy’n cael ei brynu gyda chryptoarian yn fyd eang ond dw i ddim yn gallu canfod un ar hyn o bryd.

Tybed pwy fydd fy nghlient cyntaf i fy nalu mewn Bitcoin? Mae sawl prosiect gwe yn cadw fi yn frysur ar hyn o bryd. Mae opsiwn talu Bitcoin ar bob anfoneb dw i’n anfon at glientiaid. Ond dw i am gadw dulliau talu traddodiadol fel BACS yna am y tro.

Dyma werth Bitcoin mewn punnoedd o Awst 2016 i Awst 2017. Yn amlwg mae sawl person yn meddwl bod hi’n werth ei brynu.

Hoffwn i ddysgu mwy am hyn i gyd achos mae’n ddiddorol. Oes ’na unrhyw alw am sgwrs am Bitcoin yn yr Hacio’r Iaith nesaf? (Ionawr neu Chwefror 2018 yng Nghaerdydd… i’w gadarnhau!)

Yn y cyfamser, dyma gynnig arbennig…

Os ydych chi eisiau prynu cyfanswm o $100 neu fwy mewn cryptoarian (Bitcoin, Ethereum a/neu Litecoin) defnyddwch y ddolen hon. Fe gewch chi $10 am ddim yn ychwanegol ac byddaf i’n cael $10 yn ogystal.