Meddyliau am diwylliant DIY arlein

Now form a band

Dyma dudalen enwog o Sideburns fanzine, mis Rhagfyr 1976. Wnaeth pobol ddim yn gallu ffeindio cyfryngau gyda diddordebau eu hun. Felly dechreuon nhw gylchgronau eu hun gyda llungopiwyr. Ti’n gallu galw fe DIY, punk, ayyb. Mae bandiau DIY yn annog cyfryngau DIY yn hybu bandiau DIY…

Dyn ni ddim yn byw yn y 70au, dyn ni’n gallu cael ysbrydoliaeth. Fel Orange Juice pan gopïon nhw solo/riff o Buzzcocks.

Beth yw’r cywerthydd nawr arlein? Ti’n gallu dechrau cyfryngau dy hun gyda meddalwedd rydd, e.e. WordPress. Y band? Beth bynnag ti eisiau yn y byd. Neu dy byd. Weithiau mae’r fanzine yn dathlu ei hun, ti’n mwynhau’r fanzine ei hun.

Dw i dal yn meddwl am ffordd i hybu arlein fel teclyn defnyddiol, ar ôl Hacio’r Iaith yn enwedig. Dw i’n teimlo aflonydd.

“Dydy arlein ddim yn ddefnyddiol am bopeth” meddit ti. Ti’n gallu esbonio yn dy flog dy hun achos dw i wedi cau’r sylwadau tro yma.

Blogiau lleol am Cardiff, Cymru

Mae tair enghraifft o wefannau am newyddion lleol yn y brifddinas yn dechrau.

  1. Bydd y blog The Guardian gan ‘beatblogger’ lleol yn dechrau cyn hir. Roedd Guardian yn esbonio’r meddyliau a staff tu ôl y fenter. Twitter: GdnCardiff
  2. Mae yourCardiff newydd wedi cael eu lansiad gan Media Wales. Mae 16 person gwahanol yn cyfrannu ond mae un person yn unig yn gweithio fel gweithiwr i Media Wales. Mae’r cyfranwyr eraill yn sgwennu i ddweud straeon, hybu digwyddiadau a rhannu profiadau. Twitter: yourcardiff
  3. Capture Cardiff yw rhywbeth hollol annibynnol o gwmniau cyfryngau traddodiadol. Mae llawer o bobol yn cyfrannu. Twitter: capturecardiff

Mae enghreifftiau eraill yn bodoli yn barod siŵr o fod. Ond ro’n i eisiau sôn am Capture Cardiff. Mae’r wefan yn dangos sut ti’n gallu dechrau blog lleol ar dy ben dy hun. Gyda chyfeillion.

Mae yourCardiff a Capture Cardiff yn defnyddio WordPress – meddalwedd rydd ac am ddim. Prynodd rhywun yr enw parth capturecardiff.com ar y diwedd mis Ionawr a dechreuodd yn syth.

Pobol Caerdydd, ydyn ni eisiau rhywbeth fel hwn yn Gymraeg? Neu… rhywbeth gwahanol? Ble mae’r ‘cymuned Cymraeg yng Nghaerdydd’ yn bodoli? Wyt ti’n gallu siarad am y ‘gymuned Cymraeg’ yng Nghaerdydd? Mae’r papur bro’r Dinesydd gyda ni bob mis wrth gwrs. Ond mae llawer mwy o bethau eraill yn digwydd!

Dyn ni’n gallu darllen The Guardian. Bydd e’n dda, dw i’n siŵr. (Bydd e’n edrych fel y blog Leeds.) Ond ble mae’r lleisiau Cymraeg am newyddion ym mhrifddinas Cymru? (Newidiais i’r teitl i ddweud Cardiff wrth ddechrau trafodaeth.)

Ti’n gallu newid dy ardal pan ti’n tynnu pobol at ei gilydd. Mae llawer o gyfleoedd i gael lleisiau sy wedi bod yn anweledig. Mae rhywun arall yn gallu trafod ieithoedd eraill yng Nghaerdydd.

Beth am y fro Gymraeg a phapurau bro yn y cyd-destun hwn? Dyn ni’n casglu enghraifftiau eraill ledled Cymru ar y dudalen Hedyn.

Mae sgwrs newyddion lleol yn digwydd ar y wefan Hacio’r Iaith hefyd.

Gyda llaw, mae Caerdydd yn rhy fawr i ddefnyddio’r gair hyperlocal am yr enghraifftiau yma. Mae golygiad y gair yn benodol iawn. Basai hyperlocal yw rhywbeth yn ardal yn unig, neu weithiau stryd yn unig. (‘Splottify’ unrhyw un?).

Llun gan iwouldstay

Ti’n gallu newid dy ardal pan ti’n tynnu pobol at ei gilydd. Mae rhywun arall yn gallu trafod ieithoedd eraill yng Nghaerdydd.

Beth am y fro Gymraeg a phapurau bro yn y cyd-destun hwn? (Machynlleth?) Dyn ni’n casglu enghreifftiau eraill ledled Cymru ar y dudalen Hedyn.

Datblygu gyda Datblygu

Llyfrau, llun gan Dogfael

I need to set myself some new challenges with my Welsh learning. The next will be book-related. That means picking one up and reading it. But it needs to be a good one with the right level of challenge. (Previous posts about learning Welsh)

Rhaid i mi fendio her newydd yn fy anturiaethau Cymraeg.

Dw i’n teimlo eitha statig ar hyn o bryd (fel dysgwr).

Dw i’n gallu cofio pob carreg filltir ar y ffordd. Dechraiais i fy ngwers gyntaf dwy flynedd a hanner yn ôl. Carreg filltir. Datrys ebostiau yn y dyddiau cynnar cyn Google Translate. Ha ha. Ac wedyn, cwrddais i rywun “yn Gymraeg” am y tro cyntaf. Dw i’n cofio’r person cyntaf. Dyn ni dal yn siarad ond dyn ni ddim yn siarad un rhywbeth ac eithrio Cymraeg. Dydy’r enw nhw ddim yn bwysig iawn am y cofnod hwn. Ond oedd y foment yn bwysig. Cychwyn newydd.

Allwn i ddweud popeth dw i eisiau dweud?

Ddylwn i amneidio, honni, pan dw i ddim yn deall?

Pryd fyddan ni dechrau siarad yn normal? Byth.

Oedd y teimlad fel cwympo mas o awyren. Freefall.

Mae llawer o bobol yn gofyn am awgrymiadau cyrsiau nawr. Ydy mwy o bobol yn chwilio am gyrsiau Cymraeg? Fel prawf, dydy’r casgliad ddim yn deg. Mae mwy o bobol yn gofyn fi achos maen nhw yn gwybod dw i wedi dysgu. Gobeithio byddan nhw i gyd yn mynd i ddysgu rhywbryd, pan fyddan nhw yn barod.

Dw i’n meddwl am bob penderfyniad da yn fy mywyd. Gyda phob peth da, dylai i wedi dechrau yn gynharach. Er enghraifft. Dechrais i Gymraeg yn 2007. Dylai i wedi dechrau yn 2003. Ond does dim ots. Dylwn i benderfynu’r peth nesaf i wneud NAWR.

Mae fy straeon a barnau yma yn bersonol. Mae termau ac amodau arferol dal yn sefyll wrth gwrs.

Nawr dw i’n gallu gweithio, cwrdd â phobol newydd, cyfieithu ychydig o feddalwedd rydd. Dw i ddim yn gallu deall areithiau neu bregethau yn dda. Dw i dal yn ddrwg yn unrhyw gyd-destun gyda llawer o bobol sy’n siarad yn gyflym – cyfarfodydd go iawn neu grwpiau yn y tafarn.

Bydd fy sialens newydd yw gorffen llyfr. Nid jyst dechrau llyfr.

Mae casgliad gyda fi o lyfrau dw i wedi dechrau (Saunders Lewis, Islwyn Ffowc Elis). Hwyl am y tro. Ond buan.

Mae’n hawdd iawn i orffen ffilm neu albwm. Eistedda ac aros. Dw i’n darganfod cyfrinachau gwahanol, manylion bach bob tro (e.e. Mwng).

Hei, dw i dal yn gwrando ar hiphop heb ddealltwriaeth am y cyfeiriadau diwylliannol weithiau.

Mae fy llyfr nesaf yw Atgofion Hen Wanc gan David R. Edwards. (Unrhyw awgrymiadau eraill? Llyfrau debyg.)

Mae diddordeb mawr gyda fi yn gerddoriaeth, 80au post punk a phethau tebyg yn enwedig. Dw i wedi nabod yr enw Datblygu ers blynyddoedd wrth gwrs. Ro’n i’n teimlo parod am gerddoriaeth Datblygu ar ddiwedd y flwyddyn ddiwethaf. Dw i ddim yn siŵr os mae’n syniad da i ddarllen y cyfieithiadau Saesneg yn Wyau/Pyst/Libertino ond dw i wedi darllen nhw yn barod, beth bynnag.

85 tudalen. Reit, dylwn i gau fy ngheg tan dw i’n gorffen y llyfr.

Llun gan Dogfael

haciaith.com – Enghraifft cyntaf o P2 yn Gymraeg

Wnes i ddefnyddio’r thema P2 dwywaith cynt:

  • Blog preifat “tu ôl i’r wal-tân” am blogio am brosiect mewn grŵp (well na ebost weithiau)
  • geekcluster.org (grŵp hacio, caledwedd ayyb, bob mis)

Nawr:

  • Mae Hacio’r Iaith yn digwydd penwythnos yma yn Aberystwyth. Dyn ni wedi cyfieithu’r thema yn arbennig. Dyn ni’n profi’r thema gyda 40 person ar haciaith.com am blogio byw. Gobeithio bydd y peth cyfan yn gweithio dros y penwythnos heb broblemau mawr. Awn ni weld…

Thema P2 am WordPress ar gael yn Gymraeg

Dw i’n caru’r thema P2 am WordPress. Mae’n wych am gymunedau bach, nodiadau datblygu, blogio byw, ayyb.

Dyn ni newydd wedi cyfieithu’r thema. Ti’n gallu lawrlwytho fersiwn Cymraeg yma:
cy.po
cy.mo

Diolch i Bryn Salisbury, Rhys Wynne a Rhodri ap Dyfrig am eich help gyda’r cyfieithiad. Diolch i WordPress ac Automattic hefyd.

Ti’n gallu defnyddio’r cyfieithiad gyda dy wefan dy hun. Darllena GPL.

YCHWANEGOL 02/02/10: Os ti’n chwilio am feddalwedd yn y Gymraeg (neu eisiau rhannu cyfieithiadau a stwff, dan drwydded meddalwedd rydd) efallai dylet ti ymweld a chyfrannu’r wici Hedyn. Diolch.

Pam dylet ti agor dy broffil Twitter

Twitter

Dw i wastad yn siomedig pan mae siaradwyr Cymraeg yn cau proffiliau nhw.

Dw i’n dal i gasglu cofrestr o proffiliau Cymraeg. Ewch i’r gofrestr a darllena pobol eraill sy’n rhannu pethau. Diolch iddyn nhw. Dyn ni’n adeiladu’r rhwydwaith Cymraeg person wrth berson.

Mae Twitter yn gweithio yn dda pan ti’n agor dy broffil i bobol eraill a chwilio. Ti’n gallu gofyn cwestiynau, addysgu pobol eraill, dylanwadu pobol eraill, helpu dysgwr efallai. Mae pobol yn gallu nabod dy ddiddordebau a chynnig gwaith, swyddi a phethau diddorol.

Mae’r ymgyrch yn dechrau yma! Agora dy broffil. Pam lai?

Bydd yn dipyn gofalus gyda phethau ti’n postio. Mae pawb yn gallu darllen nhw. Dyna’r pwynt. Ond fydd pawb ddim yn darllen nhw rili. Dylet ti ddeall geotagging os ti’n defnyddio ffôn.

Agora dy broffil! (Ewch i Settings, cliria “protect my tweets”. Bocs gwag. Diolch.)

Neu os ti eisiau cael proffil preifat, dechrau proffil arall agored.

Wrth gwrs, ti’n gallu penderfynu pa fath o gyfrif ti eisiau rhedeg. Dw i wedi trio opsiwn preifat yn y llun yma. Ond dw i wedi troi’r opsiwn yn ôl yn sydyn. Dw i eisiau cyfrannu i’r we agor.

Dw i’n sôn am yr iaith hefyd wrth gwrs.

Os ti’n cau dy gyfrif, byddi di’n anweledig! A bydd dy iaith Gymraeg yn anweledig hefyd.

Cofrestrau defnyddiol ar Hedyn

Dw i dal yn meddwl am y rhwydwaith Cymraeg arlein. Dw i newydd wedi creu tair cofrestr:

Mae cofrestr fwyaf ar Twitter yw carlmorris/cymraeg gyda 262 siaradwr ar hyn o bryd. Maen nhw i gyd yn rhugl ac eithrio ychydig o ddysgwyr.

Ymuna Hedyn a ychwanega unrhyw beth perthnasol. Dyn ni eisiau cadw cofrestr o hen gynnwys hefyd.

Diwylliant Gaelaidd yn Yr Alban

Llun gan Ewan McIntosh

Llun gan Ewan McIntosh

Es i i Glasgow a Loch Lomond am y Flwyddyn Newydd. Gyrrais i – oherwydd dydy’r Alban ddim yn bell iawn o Gaerdydd.

Gwelais i un enghraifft o Aeleg yng Nglasgow yn unig – ar yr arwydd Gorsaf Queen Street. Ond yn Loch Lomond, gwelais i lawer o arwyddion dwyieithog gyda’r enw Glasgow yn Aeleg, Glaschu – ac enwau safleoedd eraill.

Oedd hi’n oer iawn wrth gwrs a cherddon ni ar yr eira ffres. Fydda i ddim yn dweud “mynyddoedd” oherwydd oedd y mynyddoedd go iawn yn beryglus dros fis Ionawr. Roedd y llwybrau rhwng hawdd ac anodd.

Dw i’n nabod yn barod un neu dwy bobol sy’n gallu siarad Gaeleg. Ond yn anffodus, gwrddais i ddim unrhyw un sy’n siarad Gaeleg yna. Yn sicr, mae pobol yn siarad yr iaith weithiau. Ond yn gyffredin, mae Gaeleg fel ysbryd yn parhau yna.

Dw i’n nabod y cliché o’r can Datblygu (“Wastad yn mynd i Lydaw / byth yn mynd i Ffrainc / Wastad yn mynd i Wlad y Basg / byth yn mynd i Sbaen…”). Beth allwn i ddweud? Mae gen i ddiddordeb yn ieithoedd/ddiwylliannol lleiafrifol.

Ro’n i’n cofio cymeriad ddiddorol yn y – wyt ti’n barod? – Senedd yr Alban. Dw i wedi aros am gyfle i bostio’r ddarlith hon. Byddi di “gwrdd” â Uncle Lachie. Mwynha.

Thank you Presiding Officer, and I am glad that you gave me my full Gaelic name. I am sure that I do not have to remind you – although I might have to warn Mr McLetchie and the First Minister – that Tosh, or Macintosh, comes from the Gaelic word “taoiseach”, which means leader or son of the leader.

It was a year ago last month that my Uncle Lachie died. Lachie Macintosh, or Mash as everyone called him, lived all his life on a croft in Elgol on Skye. He was one of the last of the old-style or traditional crofters left in the village. He was certainly the last to have a milking cow and to eke out a living without another major source of income such as fishing or another job. It is always sad to see the passing of a way of life. Few people in Elgol now use a scythe or make a haystack, although my father tells me that he is willing to give lessons if anyone is interested. If people want to feed their animals, they now buy a roll of hay that has been trussed up by a combine harvester. However, I do not have many regrets for a way of living that was impoverished and arduous. A peat fire is a lovely thing, but cutting peat by hand is back breaking and almost unendurable if there is no wind to blow away the midges.

Old-style crofting might have been impoverished, but that cannot be said of the crofters’ language, culture and traditions. When Lachie Mash died, another little bit of Gaelic died with him. He was no singer, but he knew all the songs. He was no writer, but he knew all the stories. In fact, one of the best things that he did in the last few years before he died was to record many of his ghost stories, which he told very well and convincingly. It was said of Lachie that he put the fear of God into more people than the local minister did. They were not stories that he had read but stories that he had heard in Gaelic. The Gaelic language shaped Lachie and made his character. He was the only member of his family not to proceed past primary school, but he became the lynchpin of the local community. He was a treasure trove of Gaelic lore and history and was regularly consulted on every aspect of crofting agriculture, all of which he learned about through Gaelic. In fact, he was quite dismissive of others who spoke to him with only “book knowledge”, as he called it.

Lachie had a remarkable knowledge, which was acquired through Gaelic, of plants and their uses and, of course, of place names. He knew the Gaelic name for every hollow, pool and hummock in the area. When the Ordnance Survey published – with welcome commitment – a map of Elgol with all the place names in Gaelic, he took great pleasure in picking holes in it and pointing out things that were wrong. I have always thought that the love of a good argument is a Gaelic trait. No amount of legislation can replace people like Lachie, but we can stop the decline of Gaelic.

Geiriau gan Kenneth Macintosh, 2 mis Chwefror 2005

Ro’n i’n meddwl bod Uncle Lachie yn ddiddorol ond rwyt ti’n gallu darllen y sesiwn cyfan am sgwrs polisi yn yr Alban ac yn y blaen. Hoffwn i fynd i’r ynysoedd tro nesaf!