Clefyd y cofio
Gwyn Alf Williams:
In these circumstances, a people which had been deprived of its historical memory and whose children are still widely denied effective access to it in their schools, seems to have been seized by a hunger for its past. Local and amateur historical societies have proliferated while the academic study of Welsh history has become a major intellectual force.
Alongside the Welsh History Review has appeared the journal Llafur (Labour), organ of a Welsh Labour History Society which successfully marries academics and workers, traditional and novel styles, and scored a major success when, with help from the Social Science Research Council and the south Wales area of the National Union of Mineworkers, it rescued what was left of the magnificent miners’ institute libraries, which were being sold off without compunction to hungry hucksters (who also gobbled up a celebrated library at Bala-Bangor Theological College) and set up a well-equipped and efficient South Wales Miners’ Library at the University College of Swansea as a centre for adult education, active research and also as a kind of shrine, complete with a memorial to the fallen of the Spanish Civil War.
Parallel to this movement, in a way, there is Cofiwn (Remember!) a strongly nationalist group dedicated to remembering everything which, and anyone who, could help the Welsh build themselves into a nation.
While heartening, all this is also disturbing; one wonders whether it is some kind of symptom. We are living through a somewhat desperate hunt after our own past, a time of old militants religiously recorded on tape, of quarries and pits turned into tourist museums. This recovered tradition is increasingly operating in terms of a Celebration of a Heroic Past which seems rarely to be brought to bear on vulgarly contemporary problems except in terms of a merely rhetorical style which absolves its fortunate possessors from the necessity of thought. This is not to encapsulate a past, it is to sterilize it. It is not to cultivate an historical consciousness; it is to eliminate it.
When Was Wales?
Geiriau 1985
Penguin, tudalen 300
Yn ystyried y paragraff olaf uchod yn gyd-destun y sgwrs ar y cofnod diwethaf, Cofio pethau.
Cofio pethe
Mae ‘cofio’ yn thema bwysig yn yr enaid Cymraeg. Sa’ i’n siŵr ble ffeindiais i’r syniad yn wreiddiol, trwy ddarllen rhywle efallai.
Mae ‘cofio’ yn ymddangos ym mhob man. Hyd yn hyn dw i’n gallu, errm, cofio:
- ‘Cofia fi at…’
- ’wyt ti’n cofio’r Ysgol Fomio…’ – Daw Fe Ddaw Yr Awr gan Dafydd Iwan
- ’wyt ti’n cofio Macsen…’ – Yma O Hyd gan Dafydd Iwan
- ‘… I gofio am y pethau anghofiedig…’ – Cofio gan Waldo Williams
- Cofiwch Dryweryn
- Cofio, rhaglen S4C
- Geiriau fel ‘hunangofiant’, ‘coflech’
Mae sawl un arall dw i’n siwr, ydw i wedi colli unrhyw pethau ‘cofio’ pwysig?
Mae’r ystyr ‘cofio’ yn diddorol. Does neb sy’n byw nawr yn gallu cofio Macsen ac mae Cofiwch Dryweryn yn golygu rhywbeth i bobol sydd wedi cael eu geni ers y 60au. Mae rhyw fath o gof cyfunol yma, cof y werin.
Fydd cofio yn haws yn yr oes cyfryngau DIY a Wicipedia?
Rowan Williams: cymuned go iawn
Darlith ddiddorol: cymunedau go iawn, y sector cyhoeddus, y mudiad cyd-weithredol yng Nghymru, gwasanaeth tân, rhoi gwaed, y Chwith Prydeinig, traddodiadau Cymreig a mwy.
Diffiniad cwmni cychwynnol
Dyma ddiffiniad cwmni cychwynnol yn ôl fy nealltwriaeth i.
Mae’r cysyniad o gwmni start-up yn drysu lot o bobol, hyd yn oed gwleidyddion, ac yn cael ei defnyddio ambell waith i ddisgrifio unrhyw gwmni newydd. Ond mae’r term cwmni cychwynnol, start-up, yn cyfeirio at fath arbennig o gwmni sef rhywbeth arbrofol sydd yn trio technoleg newydd, syniad busnes neu/a phroses arloesol er mwyn profi potensial y peth. Mae’r cwmni cychwynnol yn prototeip.
Mae’r potensial o dwf yn bwysig, dyma pam mae lot o ddadansoddiadau yn asesu scalability y cwmni: allai’r cwmni ailadrodd y broses ac yn tyfu?
Er enghraifft roedd Google yn cwmni cychwynnol ar y dechrau. Gwnaethon nhw chwilio am ffyrdd i wneud elw mas o chwilio. Yn y pen draw gwnaethon nhw ffeindio model busnes, sef hysbysebion Google Adwords ac Adsense (y brif ffynhonnell incwm), sydd wedi tynnu elw da ac wedi tyfu’r cwmni. Cwmni cychwynnol dydyn nhw ddim rhagor felly. Fyddan ni byth yn disgrifio siop trin gwallt fel cwmni cychwynnol, hyd yn oed os maen nhw yn newydd neu yn llwyddiannus iawn.
Fel arfer mae’r rheolaeth yn newid elfennau sylfaenol yn aml er mwyn ffeindio fformiwla dda.
Mewn theori os mae’r cwmni cychwynnol yn methiant mae’r tîm yn gallu symud i bethau eraill ac mae pawb yn yr un diwydiant a thu hwnt yn gallu dysgu trwy eu profiadau.
Cyntaf yn y gyfres: parth menter rhith
Golygfeydd Stadiwm y Mileniwm: gadael am y gogledd
Derbyn cywiriadau gramadeg oddi wrth ddarllenwyr
Dw i eisiau gwella fy Nghymraeg ysgrifenedig. Mae’r blog i gyd yma yn rhan o’r cynllun wrth gwrs.
Diolch yn fawr i Rhys Wynne am ebostio cywiriadau i gofnod diweddar. Enghreifftiau o gywiriadau:
- ‘ydy’ yn lle ’mae’ mewn cwestiwn
- ‘sylweddoli’ yn lle ‘sylwi’ (wedi gwneud yr un yma o’r blaen)
- beirniad yn lle barnwr
- trydedd/pedwaredd yn lle trydydd/pedwerydd (sa’ i’n poeni lot am yr un yma achos mae’r ystyr yn glir ond y ffaith bod fersiynau gwrywaidd a benywaidd yn ddiddorol)
Mae’r cofnod yn well o ran gramadeg. Bai fi yw unrhyw wendidau eraill.
Beth sydd angen yw rhyw fath o system sydd yn derbyn cywiriadau oddi wrth ddarllenwyr: pwyntio, clicio ac awgrymu cywiriad gydag esboniad. Mae’r esboniad yn bwysig achos mae’r broses dysgu yn bwysig. Yn hytrach na jyst cynhyrchu dogfen rydyn ni’n defnyddio camgymeriadau fel sail dysgu er mwyn gwella fy sgiliau (neu dy sgiliau neu pwy bynnag sydd yn defnyddio’r system).
Gyda llaw gwnes i ofyn am help Rhys. Yn gyffredinol – annwyl achubwyr yr iaith bondigrybwyll – dw i ddim eisiau annog yr arfer o danseilio hyder pobol trwy gywiriadau manwl bob tro mae rhywun yn mynegi ei hun yn Gymraeg. Ond os mae rhywun eisiau defnyddio Cymraeg safonol ac yn gwahodd cywiriadau, cer amdani.
Ar hyn o bryd dw i’n meddwl am ategyn WordPress, naill ai rhywbeth wiciaidd neu rywbeth tebyg i nodiadau ar Google Docs a phrosesyddion geiriau eraill.
Golygfeydd Stadiwm y Mileniwm – rhan 2
Golygfeydd Stadiwm y Mileniwm – rhan 1
Cyfres achlysurol newydd.
Tynnwyd ar fy ffôn. Mae’n rhaid gwella gosodiad ansawdd tro nesaf.
Cwestiynu’r gystadleuaeth blog Eisteddfod Gen
Beth yw’r gwahaniaethau rhwng traethawd a chofnod blog?
Cyd-destun, cyfrwng sef cyfrwng o drosglwyddiad o’r awdur i’r darllenwyr, hyd yn oed defnydd o gyfryngau gwahanol fel fideo, lluniau, awdio a dolenni. Ac yn aml iawn mae sylwadau dan y cofnod blog.
Dw i ddim yn siwr os ydy’r Eisteddfod Genedlaethol yn sylweddoli’r gwahaniaethau yma. Ar gyfer y gystadleuaeth blogio eleni (am y trydedd neu pedwaredd blywyddyn dw i’n credu?) mae’n rhaid sgwennu cyfres o draethawdau, yn hytrach nag unrhyw fynegiant arall fel fideo ayyb:
165. Blog amserol
Cyfres o flogiau wedi’u hysgrifennu yn ystod mis Mawrth 2012 heb fod dros 3,000 o eiriau
Gwobr: £200 (o’r PDF)
Maen nhw yn derbyn rhywbeth printiedig ar bapur neu ar USB. Fyddan nhw ddim yn derbyn dolen at rywbeth ar y we. Mewn gwirionedd fydd cofnod blog sydd ar y we eisoes ddim yn ddilys fel cais! Y person cyntaf (oc olaf?) i’w ddarllen ac i’w werthfawrogi fydd Betsan Powys, y beirniad.
Mae’n edrych fel cyfle coll i dyfu’r grefft o flogio yn Gymraeg lle y dylai fe fod, sef ar y we.
DIWEDDARIAD: Diolch i Rhys Wynne am fy helpu i gyda gramadeg.