Awdur: Carl Morris (Blog)

Cofnodwyd ar

Gwybodaeth rydd ac Amcan X

Dw i ddim wedi bod yn cysylltiedig iawn yn ystod yr Eisteddfod. Dw i’n meddwl bydd fideo o’r sesiwn Hacio’r Iaith yn stondin Prifysgol Aberystwyth ar gael ar y we.

Yn y cyfamser hoffwn i sgwennu ymateb i’r cwestiwn yma:
http://twitter.com/#!/crisdafis/status/98033648636395520

Tipyn bach o gyd-destun. Roedden ni’n hoffi’r opsiynau eraill ond doedden nhw ddim yn digon:

  • Google Blog Search – bron pob blog ar y we ond ble mae’r blogiau Cymraeg? Anodd i’w ffeindio os ti eisiau pori – mae stwff Cymraeg ar goll. Dyma un angen enfawr yn Gymraeg ac ieithoedd bychan – uno darnau o’r we gyda’i gilydd.
  • Blogiadur – ‘blog o flogiau’ gyda blogiau Cymraeg (88 blog ar hyn o bryd). Trefnwyd yn ôl amser.
  • awgrymiadau gan ffrindiau – ‘ar hap’
  • dolenni mewn ebost/gwefannau eraill – ‘ar hap’

Nawr mae gyda ni:

Mae’r cwestiwn yn dilys, pam ydyn ni wedi bod yn treulio amser i gasglu Yellow Pages o flogiau?

Dilyn. Rydyn ni wedi bod yn chwilio am flogiau yn yr iaith Gymraeg fel darllenwyr/ymwelwyr. Pam ddarllen/dilyn/edrych at/gwylio/gwrando ar/tanysgrifio i flogiau? Newyddion, digwyddiadau lleol, barnau, fideo, hwyl, ymgyrchu, coginio, hobïau a diddordebau ayyb ayyb – beth bynnag mae pobol yn ei drafod o ddydd i ddydd.

Ychwanegu blogiau i’r strwythur o ddolenni. Mae lot o flogiau yn anweledig i ryw raddau. Mae un dolen arall yn anfon ymwelwyr dynol a bots fel Google.

Ymchwil ac ystadegau. Mae rhai o bobol eisiau astudio’r (tua) 288 blog Cymraeg ar y we. Dw i’n meddwl am waith academaidd gan Daniel Cunliffe, Courtenay Honeycutt ac eraill yma (a’u papur am flogiau Cymraeg ar Blogiadur). Hefyd mae’r Rhestr yn sgil-cynnyrch o’n gwaith a dw i eisiau anfon mas y neges am rhannu stwff fel ’na.

Cofnodi ac hanes. Mae lot o bwyslais ar amser real a chofnodion newydd (gweler hefyd: Twitter). Gwych ond beth am fywyd i’r ‘hen’ cynnwys sydd dal yn berthnasol i rywun? Beth am y blogiau sy’n cysgu?

Dysgwyr iaith a datblygiad personol o’r iaith. Mae lot fawr o ddysgwyr ar y we. Yn aml iawn maen nhw yn mynd i’r we i weld Cymraeg – yn enwedig dysgwyr heb lot o ffrindiau Cymraeg a dysgwyr tu allan i Gymru. Mae hynny yn hawdd iawn i’w anghofio os ti’n nofio yn Gymraeg fel siaradwr rhugl.

Amcan X

Amcan X yw’r rheswm pwysicaf. Mewn ffordd does dim ots beth oedd tarddiad Y Rhestr neu Hedyn. Efallai mae amcanion yr aelodau/cyfranwyr yn ddiddorol i ti, efallai ddim. Mae’r wybodaeth Y Rhestr ar gael i bawb yn y byd beth bynnag.

Mae’r wybodaeth am ddim ac yn rhydd.

Gweler hefyd: rhyddid sero gyda meddalwedd rydd.

Bydd e’n neis cael teclynnau sy’n dibynnu ar y data mewn blogiau hefyd. Mae unrhyw un yn gallu bwydo ei dogfen neu taenlen/dogfen gyda data o’r Rhestr. Cer amdani. Neu meddalwedd – er enghraifft, peiriaint chwilio o flogiau Cymraeg. Dw i’n meddwl am Blogiadur ar hyn o bryd – mae Aran Jones wedi anfon yr allwedd i fi. Oes angen rhywbeth fel Umap neu Indigenous Tweets ar gyfer blogiau? Beth yw’r pynciau poeth heddiw?

Syniad. Efallai mae rhywun eisiau dadansoddi geiriau neu dermau ayyb ar blogiau gwahanol neu gynnwys y trafodaethau, e.e. pleidiau a phethau gwleidyddol.

Mae popeth yn dibynnu ar breuddwydion, gwaith, diddordebau a chreadigrwydd. Argraffa crys-t neu cylchgrawn gyda chynnwys Hedyn os ti eisiau. (Gyda llaw gawn ni newid y drwydded i rywbeth mwyaf agored?)

Cofnodwyd ar

7 blog Cymraeg newydd sbon

Dw i’n rhedeg cwrs yng Nghaernarfon ar hyn o bryd am gyfryngau cymdeithasol gyda Cyfle a saith person o gwmnïau a sefydliadau gwahanol. Rydyn ni wedi siarad am lot o bethau gwahanol.

Nes i ddechrau gyda Google Docs er mwyn creu rhywle i adael dolenni a rhannu nodiadau. Mae’r dogfen wedi bod yn wych fel sail cymuned ar-lein bach o wyth (y saith a fi). Mae’n arbed amser i gadw nodiadau yn gyffredin.

Wedyn gwnaethon ni ddechrau blogiau ar wordpress.com. Dyma rhestr o’r blogiau newydd. Croeso i ti adael sylwadau ar y blogiau!

Dylai pob dolen yma gadael pingback ar bob blog (pingback yw sylw awtomatig sydd yn cael ei adael gan blog). Mae’r pobol i gyd ar Twitter hefyd.

Bydd mwy o gynnwys ar y blogiau dydd Mercher, diwrnod y project. (Yn y cyfamser dyma rhestr o flogiau Cymraeg.)

Cofnodwyd ar

Gawn ni mewnosod fideos S4C ar ein blogiau/gwefannau?

Gawn ni mewnosod fideos S4C ar ein blogiau/gwefannau?

Fideos fel Y Sioe (rhyddha’r gwartheg duon!) a cariad@iaith.

Mae’n bosib. Roedd rhaid i mi edrych at y cod a thynnu darn mas.

Ond dyw e ddim yn hawdd iawn fel ag y mae ar YouTube/Vimeo ac ati – sdim angen hacio yna.

Bydd mwy o help gyda mewnosod yn codi y nifer o gyfranogwyr, y nifer o wylwyr a’r sgwrs o gwmpas y sioeau ac yn gyrru pobol i wefan Y Sioe, cariad@iaith ac yn y blaen.

Yn fy marn i, mae’n rhan bwysig o’r ystyr ‘amlblatfform’/S4C newydd. Bwyda ni gyda chodau fideos o.g.y.dd!

Cofnodwyd ar

Pwy sy’n berchen ar y 33Gb o bapurau gwyddonol yma?

Mae rhywun o’r enw Greg Maxwell newydd rhannu 18,592 o rifynnau Philosophical Transactions of the Royal Society sy’n dod o’r blynyddoedd rhwng 1665 a 1923.

Rydyn ni’n siarad am waith gan bobol fel Isaac Newton, James Clerk Maxwell, Michael Faraday a Charles Darwin.

Er rydyn ni i gyd yn berchen ar y papurau, roedden nhw du ôl i fur-dâl a chyfyngiadau JSTOR. Darllena’r dadansoddiadau ar Techdirt a Computerworld UK.

Wrth gwrs mae lot o stwff Cymraeg mewn sefyllfa debyg fel Yn Y Lhyvyr Hwnn (y llyfr Cymraeg argraffedig cyntaf o 1546). Er bod y llyfr (gyda lot o lyfrau eraill) yn y parth cyhoeddus mae’r Llyfrgell Genedlaethol yn gofyn am ffi am unrhyw ddefnydd hyd yn oed defnydd anfasnachol. Yn hytrach na mynediad mae mur-dâl a chyfyngiadau o ran defnydd ond mae’n broblem go iawn i Gymru a’r iaith Gymraeg. Megameth. (Dw i wedi trio gofyn, beth nesaf?)

Cofnodwyd ar

Marshall McLuhan a diwylliant llafar

Mae pobol yn y maes cyfryngau yn drafod gwaith Marshall McLuhan wythnos yma. Heddiw yw 100 mlynedd ar ôl ei genedigaeth.

Fe yw’r boi sy’n enwog am y dyfyniad “y cyfrwng ydy’r neges”. Darllena’r erthyglau yma yn y drefn yma os ti’n chwilfrydig: Douglas Coupland yn y Guardian, Kevin Kelly,Nicholas Carr. Mae lot o stwff arall ar y we. Bonws: McLuhan Sleeveface

McLuhan yw un o’r meddylwyr mwyaf hip erioed ond mae fe wastad yn ddiddorol hyd yn oed i rywun sydd ddim mor academaidd o ddydd i ddydd fel fi.

Fel mae’n digwydd dw i wedi bod yn ddarllen y llyfrau isod.

McLuhan Hot & Cool, sef erthyglau amdano fe…

McLuhan Hot & Cool

… ac Essential McLuhan, rhai o’i erthyglau a chyfweliadau gyda fe…

Essential McLuhan

Dw i’n ddim yn siwr os dw i’n gallu cynnig mewnwelediadau unigryw ond dw i wedi bod yn cadw llygaid mas am gyfeiriadau neu berthnasedd i’r Gymraeg ac ieithoedd bychain. Mae’r darn isod yn brofoclyd a diddorol iawn, o The Gutenberg Galaxy, 1962:

From the plastic and audile-tactile world of southern Italy came an answer to the lineal anguish of the segmenters of the Gutenberg Milieu. So thought Michelet and Joyce. Let us briefly return to the space question as affected by Gutenberg. Everybody is familiar with the phrase, “the voices of silence.” It’s the traditional word for sculpture. And if an entire year of any college program were spent in understanding that phrase, the world might soon have an adequate supply of competent minds. As the Gutenberg typography filled the world the human voice closed down. People began to read silently and passively as consumers. Architecture and sculpture dried up too. In literature only people from backward oral areas had any resonance to inject into the language – the Yeats, the Synges, the Joyces, Faulkners, and Dylan Thomases.

Er bod ‘backward oral areas’ yn swnio bach yn sarhaus dw i ddim yn siŵr os roedd e’n bwriadu swnio yn negyddol. Yn rhai o’i erthyglau mae fe’n sôn am sefyllfa cyfryngau i bobol Affricanaidd yn y 50au a 60au, sef diwylliant llafar sydd jyst yn wahanol i’r gorllewin – heb unrhyw dyfarniad gwerth amlwg. Er enghraifft roedd lot o bobol yn Affrica ar y pryd yn dibynnu ar eu clustiau am newyddion a gwybodaeth. Roedd strwythur cymdeithas yn wahanol, e.e. mwy o bwyslais ar y cymuned/llwyth/grwp yn hytrach na’r unigolyn. Roedd hynny yn wir yn y gorllewin i gyd yn y gorffennol.

Roedd diwylliant Cymraeg yn eithaf tebyg i ryw raddau. Mae’n eithaf amlwg i fi bod Cymraeg yn fwy o ddiwylliant llafar na diwylliant Saesneg. Gaf i ddweud hynny? Yn oes Gutenberg a Caxton, cawson ni chwyldro’r wasg yn sicr ond ddim cystal â Saesneg. Wedyn doedd ddim lot o amrywiaeth yn bapurau a llyfrau Cymraeg. Gweler hanes y llyfrau printiedig cyntaf.

The Gutenberg Galaxy

Dyma theori arall. Mae’n bosib fy mod i’n hollol rong yma – eto. O ran ar-lein efallai mae blogio testun yn Saesneg yn eithaf prif-ffrwd ond bydd rhywbeth fel fideo yn gweithio yn well yn Gymraeg. Mewn ffordd mae’r byd yn mynd yn yr un cyfeiriad. Mae Lawrence Lessig yn dweud:

Text is today’s Latin. It is through text that we elites communicate… For the masses, however, most information is gathered through other forms of media: TV, film, music, and music video. These forms of “writing” are the vernacular of today. They are the kinds of “writing” that matter most to most.

Byddwn i’n ychwanegu diweddariadau statws ac iaith tecstio hefyd. Maen nhw yn debyg i iaith lafar, sy’n wahanol i erthyglau hir. (Heddiw dyw rhai o bobol sy’n hollol rugl ddim yn hyderus iawn gyda sgwennu erthyglau hir hefyd – am lot o resymau.)

Cwestiwn ydy, pa gyfryngau fydd yn gweithio yn dda iawn yn Gymraeg yn 2011? Ar-lein, ddylen ni annog pobol i ddechrau blogiau fideo yn lle testun felly?

I fod yn onest bydd rhaid i mi ddarllen The Gutenberg Galaxy i’r diwedd am fwy o gyd-destun.

Cofnodwyd ar

Dylai pob academydd dechrau gwefan (fel BOBI JONES)

BOBI JONES gan DogfaelArchwilio gwefan newydd R.M.JONES A.K.A. BOBI JONES ar hyn o bryd.

Dw i wedi bod yn meddwl yn diweddar, ‘dylai pob academydd dechrau gwefan’. Dw i’n methu meddwl am lot o academyddion Cymraeg gyda gwefannau. Wyt TI’n gallu?

Ambell waith dw i’n meddwl, hmm bydd e’n neis i ddarllen meddyliau ar blog gan Dr ____ neu Yr Athro ___.

Blog yw’r math o wefan hawsaf i’w diweddaru.

Felly o’n i’n meddwl bod y we wedi gwella gyda’i phresenoldeb cyn i mi weld y cynnwys.

Dw i ddim mor gyfarwydd ar ei waith ond dw i newydd lawrlwytho chwech (6) llyfr llawn felly does dim esgus nawr.

CHWECH LLYFR GAN R.M JONES A.K.A. BOBI JONES! Newyddion enfawr yn fy nhŷ i! Digon am dudalen Hedyn newydd! Adennill yr Iaith unrhyw un? Canu Gwirebol a dy foi Wittgenstein falle?

llun: Dogfael (CC)

Cofnodwyd ar

Diwinyddiaeth a thechnoleg gyda Kevin Kelly

Un o fy hoff feddylwyr a sgwennwyr ydy Kevin Kelly, sefydlwr cylchgrawn Wired. Mae ei wefan kk.org fel byd o flogiau a meddyliau profoclyd. Mae fe wastad yn cynnig safbwynt gwerth chweil ac unigryw fel arfer. Dw i ddim yn cytuno gyda fe bob tro, mae’i agwedd tuag at dechnoleg yn ‘Californiaidd’, sef positif iawn – sydd ddim yn briodol trwy’r amser yn fy marn i.

Beth bynnag, dyma gyfweliad gyda rhai o’i meddyliau am ddiwinyddiaeth, Iesu Grist, eglwys – a thechnoleg.

MWY 20/07/2011: Ateb gwych a doniol gan Nicholas Carr gydag ateb Kelly yn y sylwadau!

Cofnodwyd ar

Blogio fel prosiect vs. Taflu dy waith mewn twll Google+

Sylw da iawn gan Anil Dash am ‘flogio’ ar Google+, Facebook ac ati:

The broken comparison here is forgetting that many of us write (and own) our blogs because we’re making a *work*. It’s like saying “instead of writing a book, just scribble some notes in the back of someone else’s book!”

Based on the past dozen years that I’ve been writing it, I expect that my blog will in some ways be one of the most significant things I create in my life. It exists neither as a sort of filter for opportunity (as you describe Fred [Wilson]’s use) nor a platform for broadcast (as in Kevin Rose’s case). It’s a work I create for myself, that I choose to share with the world, because this is the medium I’m good at.

In that context the idea of letting some company own it is absurd.

Cofnodwyd ar

Dwyieithrwydd personol

Meddwl am ychwanegu WPML i’r blog hon ar gyfer dwyieithrwydd – yn y rhyngwyneb. Efallai yn y tudalen about/ynghylch ond bydd y dwy yn wahanol.

Hoffwn i barhau gyda chymysgiad o ieithoedd yn y cofnodion. Dw i ddim am flogio pob peth yma yn y dwy iaith bob tro. Mae’r Twll yn uniaith, un o’r amcanion. Ond ar blog personol? Dw i’n gwybod dau blog personol gyda phopeth yn y dwy iaith, pob lwc iddyn nhw. Dyw e ddim yn cynaliadwy i rywun fel fi.

Nes i glywed sôn am fy hen beiriant ateb unieithog (wedi cael yr un neges Saesneg ar y ffôn am flynyddoedd B.C. – Before Cymraeg). Nawr efallai dylet ti ei newid i fod yn hygyrch Carl. Boo hoo. Ffonia rhywun arall felly.

Syniad. Newydd newid y neges i fy enw yn unig. Mae’n gweithio yn bob iaith felly mae’n well na dy ateb tua 7000 gwaith.

Sefydliadau, cwmnïau ac ati, yn bendant. Unigolyn dw i – fy mholisi ieithyddol personol yw beth bynnag dw i’n teimlo o ddydd i ddydd.

Hefyd. Pam ddylai unigolyn gwneud rhywbeth mwy nag unwaith?!

Yn hytrach na chyfieithu fy hun mae gyda fi pethau eraill i’w wneud – fel dysgu iaith ARALL.