Categori: llyfrau

Cofnodwyd ar

Rhannwch lyfrau: Wicidestun yn cynnig OCR

Dyma bwt i gofnodi bod Wicidestun bellach yn cynnig OCR yn ei ryngwyneb trwy Tesseract JS – ers cwpl o flynyddoedd mae’n debyg.

Mewn geiriau eraill mae modd sganio a rhannu llyfrau ar y wefan, a cheisio trosi’r delweddau i ffurf testun ar y wefan ei hun gyda system adnabod nodau gweledol. Cyn hyn roedd angen ffeindio ffordd o adnodau y nodau eich hun felly mae cynnig botwm yn symleiddio’r broses.

A dweud y gwir dw i heb edrych at y wefan Wicidestun Gymraeg ers tro. Efallai bod eisiau mwy o lyfrau cyn i’r wefan gyrraedd mas critigol.

Mae chwiliadau yn amlygu rhai adnoddau a rhai diffygion. Er enghraifft mae cerddi Dafydd ap Gwilym yna, ychydig o gerddi Gwerful Mechain, rhai Iolo Goch. Dyma’r barddoniaeth i gyd o’r Gododdin ymlaen.

Ond does dim Ellis Wynne eto ac does dim Emrys ap Iwan eto i enwi ond dau. Mae rhain yn enghreifftiau o awduron sydd ‘angen’ bod ar gael. Wrth gwrs mae’n cymryd amser sylweddol i sganio llyfr yn ei gyfanrwydd.

Mae’r Llyfrgell Genedlaethol wedi gwneud llawer iawn o ddigido llyfrau o bob math, ond dw i ddim yn ymwybodol o brosiect gan unrhyw sefydliad i rannu llyfrau ar Wicidestun yn benodol.

Yn bennaf ar y wefan fe gewch chi lyfrau sydd yn y parth cyhoeddus achos maen nhw allan o hawlfraint – ond mae rhai eithriadau o bethau mwy diweddar sydd o dan drwyddedau agored.

Mae’n rhaid nodi bod ymdrechion clodwiw gan unigolion i sganio a rhannu llyfrau. Un enghraifft ydy Gwaith John Thomas, hunangofiant y Parch John Thomas, Lerpwl o’i fywyd cynnar; o’i febyd i’w ofalaeth gyntaf yng Nghapel Bwlch Newydd, Abernant, Sir Gaerfyrddin. Diolch i Alwyn ap Huw am rannu ac am dynnu fy sylw at y system OCR.

Bellach os ydych chi’n chwilio am “John Thomas Lerpwl” ar Wicipedia mae dolen i’r llyfr ar Wicidestun yn ymddangos. Mewn ychydig bach o amser bydd peiriannau chwilio fel Google yn cynnig y llyfr fel canlyniad – cofiwch fod llwythi o dermau yn y testun yn ogystal â’r teitl ac awdur.

Dyma dudalen am y system Tesseract sydd hefyd yn cyfeirio at y ffeiliau data Cymraeg mae’r system yn eu defnyddio. Mewn theori mae modd diweddaru’r ffeiliau i gael canlyniadau gwell.

Wrth gwrs os oes unrhyw lyfr sydd wedi ei ddigido i destun yn barod mae modd rhannu’r testun yn syth heb yr angen i ddefnyddio Tesseract.

Gweler hefyd: Rhannu llyfrau Cymraeg – gwersi o Norwy

Cofnodwyd ar

Llyfrau Cymraeg ar Google Books, a’r rhai sydd fod ar gael

Yn ôl erthygl Steven Melendez mewn Fast Company mae hi’n hawdd gwneud cais i weld llyfr llawn ar Google Books mewn achos lle mae’r llyfr yn y parth cyhoeddus, ac mae Google yn darparu ffurflen.

Wrth gwrs edrychais i weld ambell i lyfr Cymraeg i weld os oes cyfle i gynyddu’r nifer o lyfrau sydd ar gael yn eu cyfanrwydd ar y we, fel arbrawf.

Er enghraifft mae sawl llyfr gan William Owen Pughe ond maen nhw i weld ar gael eisoes.

Dw i’n cymryd bod y statws yn glir i systemau Google Books mewn achosion lle mae’r awdur wedi marw dros 70 mlynedd yn ôl (y cyfnod hawlfraint).

Nodwch fod Melendez yn defnyddio enghraifft o gofnod gwrandawiad llywodraeth o 1965 yn yr UDA.

Ffeindiais i ddim byd a oedd angen gwneud cais i’w ryddhau ond byddwn i’n chwilfrydig i weld os ydych chi’n gallu ffeindio un.

Cofnodwyd ar

Mwydro am Steddfod a chyfryngau yng nghylchgrawn Tu Chwith

tu-chwith-cyfrol-39-520

Ie, mwydro. Dyma beth mae Rhodri ap Dyfrig a finnau yn wneud yn ein sgwrs am Steddfod, cyfryngau digidol a’r Gymraeg, sef yr un sgwrs yr ydym ni’n cynnal pob tro sydd yn wahanol pob tro. Tro yma, am ryw reswm mae’r golygydd gwadd Llŷr Gwyn Lewis wedi derbyn ein testun ar negeseua sydyn fel erthygl i Tu Chwith 39.

Mae’r lleill wedi gwneud cyfraniadau ‘go iawn’ dw i’n credu. Felly os dwyt ti ddim yn hoffi ein peth ni (sydd yn hollol, hollol bosib ac mae modd anfon cwynion at @llyrgwyn a @tuchwith) mae llwyth o ddifyrrwch, llenyddiaeth a phethau eraill.

Pryna Tu Chwith rhifyn Eisteddfod.

Dere i’r digwyddiad ar y maes eleni am 12:30YH ar ddydd Sadwrn y 10fed o Awst yng Nghaffi Maes B yn 2013! Mae digwyddiad Facebook.

Cofnodwyd ar

Dwyreinioldeb a fi

http://www.youtube.com/watch?v=xwCOSkXR_Cw

Dw i wrthi’n darllen mwy am ddwyreinioldeb ac Edward W. Saïd ar ôl i mi ddychwelyd o Balesteina.

Mae gyda fi llwyth o fideo amrwd o bob math o’r Lan Orllewinol gan gynnwys Bethlehem, Hebron, Nablus (yn y llun) a Ramallah ac ychydig o Ddwyrain Jerusalem. Er fy mod i ddim yn ystyried fy hun fel crëuwr ffilm go iawn (fel Greg Bevan), dw i eisiau trio adrodd fy mhrofiadau.

nablus-2013

Hyd yn oed os fydd dim ond 50 o bobl yn ei gwylio mae’n teimlo yn anoddach o ran maint a phwnc na’r siop sglods yng Nghas-Gwent. Mae’r holl peth yn teimlo fel cyfrifoldeb. Efallai yn yr is-ymwybod dw i eisiau osgoi unrhyw fath o ddwyreinioldeb yn y ffilm!

O’n i’n ymwybodol o’r angen i ofyn yn ofalus am ganiatadau i gynrychioli unigolion. Mae lle yn y fideo i bethau difyr yn ogystal ag adroddiadau am y meddiannaeth a gwahaniaethu ethnig gan y wladwriaeth.

Mae rhywbeth diddorol iawn yn digwydd yn ystod prosiect golygu fideo. Mae angen canfod y clipiau arwyddocaol yn gyntaf. Wedyn dw i’n sylwi ar bethau mewn ffordd gwahanol. Hynny yw, dw i’n datblygu dealltwriaeth gwell o sefyllfaoedd a pherthnasau rhwng pobl. Dw i’n siwr bod rhywun wedi ysgrifennu testun academaidd amdano fe.

Cofnodwyd ar

Llyfr Martin Luther King a’r dull di-drais o brotestio

Gadawodd Martin Luther King y byd hwn union 45 mlynedd yn ôl.

Heno dw i wedi cael cip arall ar y llyfr Martin Luther King gan T.J. Davies y cyhoeddiwyd yn 1969.

martin-luther-king-t-j-davies-511

Mae darn sylweddol am y dull di-drais o brotestio. O’n i ddim o gwmpas yn ’69 ond mae’n debyg y darllenodd aelodau Cymdeithas yr Iaith Gymraeg y geiriau hyn gyda diddordeb ar y pryd.

Martin Luther King gan T.J. Davies

Martin Luther King gan T.J. Davies

Does bron neb yn gallu cael gafael y llyfr yma. Mae prinder o gyfleoedd i’w ddarganfod. Does neb yn wneud arian neu dderbyn clod am y gwaith – does neb wedi gwneud yr ymdrech i’w rhyddhau eto gan gynnwys e-lyfr neu fersiwn digidol.

Mae’r llyfr bron yn anweledig! Dw i wedi gwneud pwyntiau tebyg o’r blaen, e.e. Afal Drwg Adda ond dw i’n dweud eto.

Os wyt ti eisiau darllen mwy o’r llyfr hwn gadewch sylw isod achos dw i’n gallu rhannu’r llyfr gyda chi os oes digon o alw. Dw i’n meddwl bod hynny yn hollol iawn heblaw os oes problem gydag unrhyw un.

Dyma lyfr yn Gymraeg sydd yn delio gyda phwnc sydd ddim yn Gymreig o reidrwydd. O ran llyfrau newydd fyddai llyfr o’i fath yn cael ei gomisiynu yn Gymraeg y dyddiau hyn? Hoffwn i weld ehangiad yn y math o bynciau sy’n cael triniaeth yn Gymraeg ym mhob cyfrwng o lyfrau i’r we i deledu, ydw i’n cynrychioli y rhan fwyaf o bobl? Mae nifer o lyfrau sydd yn eithriadol ond dw i ddim mor siwr os fyddai’r Cyngor Llyfrau, ’diwydiant’ llyfrau Cymraeg – a darllenwyr eraill – yn fodlon derbyn pethau o’i fath yn anffodus. Beth mae pobl yn meddwl?

Cofnodwyd ar

Lefi Gruffudd, Amazon a’r dewis amgen

Mae Lefi Gruffudd yn ddefnyddio ei golofn Western Fail heddiw i gwyno am Amazon – eto!

Yn ystod y flwyddyn diwethaf mae’r Lolfa a chyfryngau Cymraeg wedi rhoi cyhoeddusrwydd i’r un darparwr e-lyfrau sawl gwaith. Gweler: sawl stori Golwg 360 ers 2011 a chofnod mis yma ar blog newydd Y Lolfa. Roedd erthygl yn gylchgrawn Lol eleni hefyd am Dafydd El a’i Kindle am ddim.

Mae’r dyfodol dosbarthiad e-lyfrau yn bwysig iawn i ddyfodol Cymru, gan gynnwys busnesau Cymraeg, addysg Cymraeg, diwylliant, democratiaeth a mwy. Mae’r rhyddid i ddosbarthu meddyliau yn y fantol hyd yn oed. Dyma pam dw i’n cytuno gyda lot o bwyntiau Lefi ar y cyfan. Rydyn ni wedi trafod pynciau tebyg wyneb i wyneb unwaith neu dwywaith. Ein casgliad, yn fras, oedd: mae Amazon yn mynd i ennill lot o’r farchnad e-lyfrau. Ond does dim eisiau helpu nhw.

Mae’r rhan fwyaf o’r erthygl heddiw yn siarad am Amazon gyda sôn bach ar y diwedd am opsiynau eraill, y Nook a’r Kobo. Byddai rhyw fath o ymgyrchu yn syniad da, gan gynnwys ymgyrchu yn erbyn Amazon. Ond Y Lolfa ydy cwmni – yn bennaf dw i eisiau gweld rhyw fath o ymgyrch marchnata i awgrymu beth ddylen ni wneud fel darllenwyr Cymraeg y Nadolig yma. Dyma beth sydd ar goll.

Does dim e-ddarllenydd gyda fi ar hyn o bryd. Dw i ddim yn erbyn y cysyniad o ddarllen e-lyfrau yn eu hanfod. Ond pob tro dw i’n ystyried y systemau tu ôl i e-lyfrau dw i’n dod yn ôl i brint. Mae’r sôn am gynnydd technolegol yn amherthnasol os fydda i’n colli’r rhyddid dw i’n cymryd yn ganiataol ar brint. Mae mwy o ryddid gyda llyfrau printiedig.
Pob tro mae rhywun yn prynu catalog, sori dyfais, Amazon maen nhw yn rhan o system Amazon. Darllena’r dudalen fer The Danger of E-books gan Richard Stallman – dadl glir iawn.

Yn ogystal â fy nghasgliad o lyfrau printiedig, dw i’n bwriadu prynu dyfais e-ddarllenydd rhywbryd. Mae pobl eraill yn yr un sefyllfa. Does dim clem gyda fi eto pa un i’w ddewis heblaw dw i’n sicr dw i ddim eisiau unrhyw beth Amazon.

Wel, pwy sydd yn mynd i werthu dyfais i fi? Tasai’r Lolfa neu unrhyw gyhoeddwr yng Nghymru, er enghraifft, yn argymell dyfais ‘Cyfeillgar i’r Gymraeg’ neu hyd yn oed cynnig dyfais ar werth byddwn i’n cymryd y cynnig o ddifrif. Dw i’n gallu dychmygu’r logo ar y sticeri nawr: Cyfeillgar i’r Gymraeg, y dewis amgen sydd angen. (Dw i wedi trafod cyfleoedd eraill i gyhoeddwyr.)

Mae’r cyhoeddwyr yng Nghymru, gyda help newyddion, blogiau a sefydliadau Cymraeg, mewn lle da i ddangos ‘ecosystem’ amgen i ni. Nook neu Kobo neu Sony? Neu rhywbeth arall?

Cofnodwyd ar

O’r we i’r teledu a llyfrau

Cefais i sgwrs da heddiw gyda Nwdls am bob math o beth gan gynnwys pethau sydd yn symud o flogiau i lyfrau fel Stuff White People Like (a Sleeveface…).

Y cwestiwn oedd, beth yw’r pethau diwylliannol Cymraeg sydd wedi dechrau ar y we ar blogiau, YouTube, Flickr ayyb ac wedi symud i deledu, llyfrau ac ati i fod ar gyfryngau ‘traddodiadol’?

Enghreifftiau Cymraeg:

  • Sgymraeg gan ffotograffwyr amrywiol (hanes Scymraeg/Sgymraeg – taith o’r byd corfforol i’r we i llyfr corfforol trwy’r Lolfa)
  • Paned a Chacen – Y Llyfr gan Elliw Gwawr, trwy’r Lolfa
  • Mae blog Lowri Haf Cooke yn ffynnu ac yn sail i lyfr gerllaw yn Gymraeg am Gaerdydd trwy Gomer (er bod y blog yn rhan o gynllun Lowri o’r dechrau fel teclyn ymchwilio/datblygu)
  • Oes llyfrau Cymraeg eraill sydd yn seiliedig ar bethau gwe?

Fel mae’n digwydd, heno dw i wedi bod yn pori S4C Clic a newydd gweld pobol o YouTube! Sef:

Yn y dau enghraifft uchod mae’r cwmniau cynhyrchu wedi ychwanegu graffeg i ddweud ’mae’r clip yn lo-fi, peidiwch ffonio i gwyno am ansawdd y lluniau’: graffeg y sioe yn achos Llŷr a graffeg lens camera digidol yn achos Wales Shark.

Hefyd:

  • Ydy Dan Rhys yn cyfrif?! Mae fe wedi bod ar S4C a BBC ond dyw e ddim wedi bob ar Pobol y Cwm eto…

Wrth gwrs mae’r we yn digon, does dim rhaid i ddiwylliant y we Gymraeg derbyn sel bendith oddi wrth cyfryngau eraill i fod yn dilys. Mae’r pwynt yn gweithio dwy ffordd – dw i ddim yn meddwl bod pobol creadigol sydd yn joio eu crefft eisoes yn desperet i fod ar y teledu. Ddylai pobol yn Y Diwydiant ddim tanseilio gwerth neu ddim bod yn nawddoglyd tuag at y we fel cyfrwng. Dylen nhw neidio mewn hefyd.

Ond mae manteision i ddiwylliant y we Gymraeg. Mae pobol chwilfrydig yn gallu dilyn y llwybrau o deledu/llyfrau yn ôl i’r we ac yn gallu cymryd rhan mewn sawl ffordd. Mae siwrnai dwyffordd posibl.

Ambell waith mae’r cyfranogiad teledu/cwmniau yn rhoi arian i’r bobol tu ôl y syniadau. Dw i ddim yn gallu siarad ar ran Wales Shark neu unrhyw un ond mae’n wych eisoes os ydy pobol yn gallu profi a joio syniadau ar y we gyda chost isel. Ac mae’n dwbl gwych os ydy cwmniau gydag adnoddau ac arian yn gallu cynnig pethau. Doedd dim rhaid i Wales Shark derbyn y cynnig i fod yn y ‘prif ffrwd Cymraeg’ (gyda 10X mwy o wylwyr!) ond mae fe wedi penderfynu i ymestyn ei ‘brand’ i deledu. A pham lai.

Es i i ROFLCon 2010, roedd y sgyrsiau diddorol y cynnwys prif ffwrd a’r we.

Wrth gwrs os ydy’r we yn ffynhonnell o greadigrwydd, ysbrydoliaeth a syniadau – a dyma beth dw i’n credu wrth gwrs – mae hi’n gallu sbarduno diwylliannau Cymraeg yn gyffredinnol. (Gyda llaw bwrdd delwedd yw un o’r pethau dw i eisiau ychwanegu i Maes E v2012 yn bendant.)

Roedd Dave Datblygu yn awgrymu syniad o sioe newydd ar S4C. Os ydy e wir eisiau rhaglen dylai fe rhoi fideo ar YouTube ac aros am ganiad.

Cofnodwyd ar

Pethe ar alw

Mae pobol yn gofyn am DVDs o gyfresi fel Pen Talar, Alys a dramau eraill yn eithaf aml.

http://storify.com/carlmorris/pobol-yn-gofyn-am-dvd-pen-talar

Syniad…

Pam dydyn nhw (S4C neu’r cwmnïau cynhyrchu) casglu addewidion/pledges i asesu’r alw?

e.e. mae angen targed o 600 person i ryddhau Gwaith/Cartref ar DVD. Dwedwch ‘addwch yma os dych chi eisiau DVD o Gwaith/Cartref’ gyda chyfanswmfa/totalizer. Neu beth bynnag, dw i ddim yn sicr am y ffigyrau. Yn delfrydol bydd y wasanaeth yn casglu’r arian ac yn cadw’r arian yn saff.

Os fydd ddim digon o bobol i gyrraedd y targed mae pawb yn derbyn eu arian yn ôl – ar ôl mis neu dau neu dyddiad penodol.

Os rydyn ni’n bwrw’r targed, mae gyda ni rhyddhad DVD! DVDs yw’r enghraifft gorau ond mae’r syniad yn gweithio gyda llyfrau papur hefyd. Mae’r enw ‘pethe ar alw’ yn wir i ryw raddau heblaw am yr arhosiad bach. Gwnes i ffeindio enghraifft lwyddiannus o 1926 sef llyfr o farddoniaeth. Tybed os ydy rhywun wedi trio ers hynny? (Y Byd… mewn ffordd.)

Dyma un o nodweddion y model Kickstarter sydd yn bwysig i ni yng Nghymru, sef yr addewidion/pledges. Rydyn ni’n trio ffeindio modelau i gynnal cyfryngau mewn iaith leiafrifol. Felly mae ‘methiant’ yn opsiwn! Does dim cywilydd os ydyn nhw yn methu ffeindio cwsmeriaid. Efallai gwnewch y peth gyda lot o gyfresu gwahanol i sicrhau ryw fath o ryddhad ar y diwedd.

Wrth gwrs dw i ddim yn siarad am fersiynau digidol yma, dylai e-lyfrau a lawrlwythiadau/ffrydiau am arian o bethau newydd i gyd bod ar gael fel digidol.

Mewn ffordd mae’r syniad yn addas i unrhyw fenter lle mae cwmni yn gallu cyfathrebu am gynnyrch penodol dychmygol, e.e. llyfr, rhaglen, argraffiadau o waith celf, crysau-t.

Cofnodwyd ar

Gwerthu e-lyfrau yn uniongyrchol

Diolch Ifan MJ am argymell yr erthygl Guardian am brisiau yn y diwydiant e-lyfrau (yn yr UDA).

Oes cyfle i gyhoeddwyr yma: gwerthu e-lyfrau yn uniongyrchol er mwyn cynnig prisiau gwell nag Amazon/Barnes&Noble *a* chadw mwy o’r elwa? Anghofia DRM er mwyn cynnig gwasanaeth gwell hefyd. Mae’r Lolfa yn wneud yn union yr un peth nawr er bod y rhestr o deitlau yn fyr iawn. Ond dw i wedi dweud hynny o’r blaen!

Os mae darllenwyr eisiau talu mwy ar Amazon achos maen nhw yn meddwl bod e’n gyfleus, mae croeso iddyn nhw. Bydd mwy nag un ffordd i brynu.

Ond pam dyw awduron ddim yn cynnig yr opsiwn i brynu e-lyfrau ar ei wefannau? Dw i’n siŵr bod e’n bosib cael cytundeb gyda’r cyhoeddwr sy’n talu am y marchnata/golygu/gwaith datblygu ac ati.  Mae unrhyw band yn wneud yr un peth – os wyt ti’n prynu albwm trwy’r wefan mae rhai o’r arian yn mynd i’r cwmniau recordiau a chyhoeddi.

Efallai mae angen gwasanaeth label gwyn sydd yn cynnig teclyn siop i awduron. Oes galw? Bydd e’n tebyg i Bandcamp ar gyfer awduron. Mae Bandcamp yn wych ac mae fy ffrindiau sy’n gerddorion yn cytuno. Gwendid wrth gwrs yw’r diffyg darpariaeth Cymraeg. Os wyt ti erioed wedi ei weld dyma dudalen Sen Segur – un o fy hoff fandiau ar un o fy hoff wasanaethau cerddoriaeth.