Newydd gweld cofnod wych gan Rhodri ap Dyfrig am y sylwadau S4C gan Dafydd Elis-Thomas, gyda gwersi o Wlad y Basg a Chatalonia.
Dafydd Elis-Thomas vs. Teledu amlblatfform
Dw i wedi bod yn meddwl am “amlblatfform” yn y cyd-destun S4C. Mae pobol yn y diwydiant teledu yn defnyddio’r term trwy’r amser. Pa fath o amlblatfform teledu ydyn ni eisiau am bobol yng Nghymru a’r iaith Gymraeg?
Dw i’n bwriadu archwilio’r term, chwilio am gyfleoedd ac efallai dysgu rhywbeth. Hoffwn i colli’r cysylltnod a felly didswyddo’r dirgelwch ychydig. Gweler fy nghofnodion eraill am amlblatfform.
Yn cofnod diwethaf Click on Wales, Cultural revolution will not be televised, mae Mari Beynon Owen yn ailadrodd rhywbeth sydd wedi poeni fi yn 2010.
(Dyw fersiwn Gymraeg o’r erthygl ddim ar gael yn anffodus. Dw i wedi meddwl amdano fe a does dim problem gyda fi yn cofnodion am S4C yn Saesneg neu unrhyw iaith arall. Ond hoffwn i weld mwy o’r sgwrs am S4C yn yr iaith Gymraeg. Mae’n teimlo fel cyfle ar goll. Dylai sgyrsiau perthnasol llifo trwy’r iaith. Mae’n priodol. Os dyn ni’n difrifol am arlein ac amlblatfform yn yr iaith Gymraeg, dylen ni dechrau yn 2011.)
Gwnaf i ddefnyddio dyfyniad gwreiddiol.
If we were setting out today to create and define a new cultural and media agenda, would we go about establishing a television channel? I suggest we wouldn’t.
…
One could argue that the concept of a core audience whose loyalty to the ‘brand’ overrides the remote is no longer valid for any broadcaster. Laptops, mobile phones, i-apps now deliver to us a multiplicity of information, entertainment and realities. The active user demands interactive pleasure from several different sources.
If we were creating a new media and cultural agenda today what would be required? The new media service would in all probability provide a platform on which several different content providers could be positioned, supplying content blocks which would be programmed by genre. These would include lifestyle, drama, arts, sports, but also social networks, online communities, access, support and streaming services, as well as national and local news channels. This is what I mean by multi-vision rather than television…
Am y tro anghofia’r amrywiaeth o wasanaethau (“streaming services”), platfformau (“national and local news channels”), dyfeisiau (“mobile phones”), genres cynnwys (“drama, arts”).
Dylen ni bod yn ofalus yma. Dyw technoleg newydd ddim yn disodli’r dechnoleg gynt.
(Dw i ddim yn siŵr iawn am y teitl “cultural revolution” chwaith, mae’n atgoffa fi o addewidion ac addunedau gwag yn hanes Tsieina.)
Mae Dafydd Elis Thomas wedi bod yn chwarae gyda syniadau debyg yn diwethaf.
“Everything has to be up for grabs. I don’t see any point in protecting the name or the brand of S4C.
“The idea that our priority should be to save a television channel appears to me to be bizarre because what we want to be looking for is as much Welsh language content with sufficient choice across as many platforms as possible. Obviously, it is a help if there is an identifiable place where some of this can be found.
“Now, I’m not sure a whether a broadcast channel run by an authority should be the repository of that; in fact, I don’t think it should be because we are well beyond that.”
Efallai mae’r dau ohonyn nhw yn euog o’r Displacive Fallacy. Geiriau gan Daniel J. Boorstin, llyfrgellydd a meddyliwr:
… we must be wary of falling into a common fallacy in the interpretation of history. This is what I call the Displacive Fallacy.
We are tempted to think – and this may be due in part to our excessive faith in technology – that, just as a victorious army defeats its enemies, so the new technology conquers the old technology. It is easy to find examples of mistaken prophecies based on the Displacive Fallacy. For example, there were confident predictions that the telephone would abolish the mail. There were firm predictions that the radio would make the telephone obsolete. That the phonograph would be the end of live concerts. That television would be the end of radio. Then, of course, that television would abolish the book. And now, that the computer will displace humankind.
All these predictions were based on a misconception. Shall we say a teleological misconception? A misconception about the purpose or end for which people invent technology and develop their institutions. It is a misconception which is quite un-American. For it rests on the notion that technology is simply a way to satisfy fixed needs. If you satisfy the needs in one way, then you won’t have to satisfy them in another way. The history of technology and of institutions is not, however, the story of “instead.” It is the story of “also.”
Pa grwpiau eraill yn galw am farwolaeth y brif sianel am ryw fath o weledigaeth technoleg gyffrous? Ydy CNN neu Al Jazeera yn mynd arlein yn unig? Beth am sianeli BBC? Gadawa sylw os ti’n ffeindio enghraifft.
O’r dyfyniad Elis-Thomas dw i ddim yn hoffi “across as many platforms as possible” chwaith. Heblaw “platfformau pobol” (e.e. BitTorrent), pam? Pam fasen ni ddim yn dewis y platfformau mwyaf priodol am ein pwrpasau?
Chwaraeodd Elis-Thomas rhan fawr yn farwolaeth “platfform” Cymraeg arall yn 2010, Y Cofnod gydag addewid o “dechnoleg fodern mewn ffordd fwy dyfeisgar” – rhyw fath o iawndal amwys yn rhyw dyfodol amhendant.
Nawr mae fe eisiau cael gwared o’r unig sianel teledu Cymraeg yn y byd. Dyw hwn ddim yn swnio fel amlblatfform go iawn i fi.
S4C a Golyg/BitTorrent, ffrindiau neu gelynion?
Ble ddylwn ni edrych am arwyddion i’r byd newydd amlblatfform teledu?
Y sin “tanddaearol” yw ateb bosib, gyfeillion.
Yn ddiweddar, lansiodd rhywun annibynnol y wefan Golyg.com.
Golyg yw darpariaeth “tanddaearol” am bobol i lawrlwytho raglenni S4C cyfoed-i-gyfoed. Mae Golyg yn cynnig rhestr o ffeiliau torrent sy’n gweithio gyda rhaglenni BitTorrent, e.e. uTorrent.
Mae pobol eisiau bod yn wylwyr. Weithiau mae pobol eisiau defnyddio darnau o’r rhaglenni gyda phrojectau ysgol, sylwebaeth wleidyddol, projectau hwyl a rhesymau eraill. Dw i’n siwr byddi di’n cytuno, mae hwn yn newyddion ardderchog am yr iaith Gymraeg. Yn fy marn i, Golyg y’r darpariaeth dosbarthiad mwya cyffrous ar hyn o bryd. Dw i’n hoffi Clic wrth gwrs ond weithiau dw i’n galw fe S4C Clique: mae rhaglenni yn dod i ben ar ôl cyfnod, fel arfer dyn nhw ddim ar gael byd-eang. Mae Golyg yn lleda’r rhaglenni o gwmpas y byd. Felly dw i’n hoffi Clic ond dw i’n caru Golyg.
Mae swyddog cyfathrebu S4C wedi gadael sylw ar cofnod blog Hacio’r Iaith fel ateb i Golyg. (Chwarae teg i S4C achos dyn ni’n hoffi cyfathrebu agored. Didynnu pwyntiau am y diffyg enw go iawn, jyst yr enw “S4C”.)
Rydym yn S4C yn gwerthfawrogi bod pobl y tu allan i’r Deyrnas Unedig yn awyddus i wylio rhaglenni S4C. Ond ar hyn o bryd nid oes gennym yr hawliau i ddarlledu ar y we tu hwnt i’r DU. Nid yw deiliaid hawliau penodol yn barod bob amser i ganiatau i darlledu byd eang ac hyd yn oed pe bae’n bosib cael yr hawl fe fyddai angen i S4C dalu’n ychwanegol er mwyn caniatau darlledu’r rhaglenni hynny.
Dyna pam mae meddalwedd ‘Geo Blocker’ yn atal gwasanaeth Clic rhag cael ei ddefnyddio’n fyd-eang.
Hoffwn ar ran S4C apelio arnoch i beidio â lawrlwytho rhaglenni gan bod gwneud hynny yn tramgwyddo ar hawliau unigolion/cwmniau eraill.
Gwerth nodi hefyd fod rhai o’r rhaglenni a gynhyrchir fel Taro 9 a CF99 ar gael yn fyd-eang.
Rhywbryd, dylen ni wynebu’r ffaith bod pobol yn copio rhaglenni S4C.
Beth am rhyw fath o arbrawf gyda trwyddedu agored? (Fel yr enghreifftiau BBC neu, gwell, Al Jazeera.)
Mae YouTube wedi bodoli am bron chwe blynedd hefyd. Mae pobol yn rhannu rhaglennu yna. Ble mae’r rhaglenni yn mynd ar ôl darlledu ac ar ôl Clic? DVD? Fel arfer maen nhw yn mynd i archif cudd rhywle anhysbys. Mae mwy o gynnwys Cymraeg gwerthfawr yn marw yna nag unrhyw le arall yn y byd.
Plîs paid â chael gwared o ddarlledu, y sianel arferol a Clic. Ond dylen ni wynebu amlblatfform ac yn fy niffiniad mae amlblatfform yn gynnwys trwyddedu. Dw i ddim yn gofyn am strategaeth (eto), dim ond arbrofion. Beth am arbrawf gyda torrents a YouTube i ddechrau? Does dim angen meddalwedd newydd, dim ond cytundebau/hawliau gwahanol. Bydd y wasg yn hoffi’r prawf hefyd. Bydd yn arbrofol.
Gwnaeth CBC (Canada) rhywbeth diddorol yn 2008:
A TV broadcaster has entered a realm dominated by pirates by distributing its latest prime-time show – without copyright protection – via the file-sharing network BitTorrent.
The CBC, the Canadian equivalent of the ABC in Australia, has announced that its new reality show Canada’s Next Great Prime Minister would be available to download using BitTorrent.
Contestants on the hit show battle it out by coming up with ideas to make Canada a better place.
On the program’s blog, a CBC official said: “The show will be completely free (and legal) for you to download, share & burn to your heart’s desire.”
It is believed to be the first time a prime-time English-language program has been distributed by its original broadcaster through the internet without any form of copyright restrictions.
Mwy ar TorrentFreak, The Economist neu GigaOM
Golyg is a new website that allows people to download S4C programmes peer-to-peer. In the above post, written in Welsh, I urge S4C to be more experimental and pay attention to the exciting things that are now possible through such means of distribution. Here’s a post in English about how piracy can sometimes mean potentially-legitimate-but-as-yet-unlicensed.
Casglu ein gweddill gwybyddol gyda Clay Shirky
Dw i newydd darllen Cognitive Surplus gan Clay Shirky. Sa’ i eisiau sgwennu adolygiad go iawn, dim ond meddyliau.
Darllena’r llyfr ac Here Comes Everybody, dyna ni – fy adolygiad.
Y peth pwysicaf yw, dyw Shirky ddim wedi gorffen y llyfr. Dw i’n gofyn mwy o gwestiynau ar ôl y llyfr. Bydd rhaid i ni gorffen y waith. Dw i ddim yn siarad am adeiladu busnesu neu y Google nesaf; dw i’n siarad, fel Shirky, am mudiadau, newid, datrys problemau. Mae’r maes dal yn hollol agored.
Dw i’n methu anghytuno gyda Shirky yma ar tudalen 180 (clawr meddal):
The choice we face is this: out of the mass of our shared cognitive surplus, we can create an Invisible University – many Invisible Colleges doing the hard work of creating many kinds of public and civic value – or we can settle for Invisible High School, where we get lolcats but no open source software, fan fiction but no improvement in medical research. The Invisible High School is already widespread, and our ability to participate in ways that reward personal or communal value is in no imminent danger…
Creating real public or civic value, though, requires more than posting funny pictures.
Mae Shirky yn atgoffa fi o’i ffrind Tim O’Reilly yma, gweithia ar bethau pwysig – a phaid â taflu defaid.
Ond mae gweithgareddau chwaraeus yn bwydo’r projectau pwysig. Dyw’r gweddill ddim yn gweithio fel ’na yn fy mhrofiad. Er enghraifft, addysgodd Sleeveface fi llawer mwy na fasai unrhyw un yn disgwyl gyda ‘lluniau doniol’. Nawr dw i ddim wedi trwsio llawer o broblemau cyhoedd neu dinesig chwaith ond o leia dw i’n meddwl amdanyn nhw bob dydd.
Wrth gwrs mae Sleeveface yn llawer well na lolcats! Ond mae Shirky wedi ateb ei pwynt ei hun gynt ar tudalen 18:
Let’s nominate the procss of making a lolcat as the stupidest possible creative act… Formed quickly and with a minimum of craft, the average lolcat image has the social value of a whoopee cushion and the cultural life span of a mayfly. Yet anyone seeing a lolcat gets a second, related message: You can play this game too…
… a change from what we’re used to in the media landscape. The stupidest possible creative act is still a creative act…
Much of the objection to lolcats focuses on how stupid they are; even a funny lolcat doesn’t amount to much. On the spectrum of creative work, the difference between the mediocre and the good is vast. Mediocrity is, however, still on the spectrum; you can move from mediocre to good in increments. The real gap is between doing nothing and doing something, and someone making lolcats has bridged that gap.
Fel ffrind o’r iaith dw i bach yn cenfigennus o diwylliannau gyda’r gweddill.
Dyn ni wedi elwa gyda WordPress, Firefox ayyb a phaid anghofio Wicipedia Cymraeg.
Ond mae’r sefyllfa dal yn teimlo fel bod Shirky a’i ffrindiau wedi cyrraedd at tudalen 180 ond dyn ni dal ar tudalen 18, mewn ffordd. (Mae fe’n gallu cymryd teledu yn ganiataol hefyd ond stori arall.)
Dyw’r hanes o ddatblygiadau cyfryngau ddim yn ’damweiniol’. (Gweler hefyd: Nicholas Carr a defnydd ‘accidentalism’ gan Shirky).
Rwyt ti’n gallu gweld hwn yn mudiadau cerddorol. Daw punk a wedyn post-punk. Roedd punk yn angenrheidiol fel chwildro DIY.
Felly beth yw’r peth mwyaf ‘punk’ ti’n gallu postio arlein?
Dw i ddim yn siarad am gerddoriaeth punk o’r 70au yn enwedig, dw i’n siarad am yr agwedd.
Bydd rhaid i ni torri trwy’r ceidwadaeth o gymdeithas Cymraeg hefyd. Gwnes i trio esbonio PenTalarPedia i rhywun mis diwetha. Atebodd hi ‘ond dyw e ddim yn rhywbeth swyddogol‘…
Tro nesaf, gofynais i ‘oh wnest ti ymweld PenTalarPedia ar y diwedd?’. Atebodd hi ‘Do. Mae’n anghyflawn. O’n i eisiau gweld y lleoliadau saethu’.
Cyfryngau newydd go iawn, Lost a Lostpedia
Dyn ni dal ar y cyfnod ‘mynd i’r capel mewn Levis’ gydag arlein.
Wedyn ti’n gallu cael dy Geraint Jarman, dy Datblygu, dy Tŷ Gwydr, dy SFA, dy Gorky’s a dy Tystion.
Dim sylwadau. Pingnôl punk yn unig.