Glyn Ebwy, Glynebwy a gofod rhyngom ni (Adendwm)

Adendwm bach i ddilyn y cofnod wythnos diwetha am enwau Glynebwy/Glyn Ebwy, trwy ebost gan fy ffrind Barry (gyda’i chaniatâd):

Roedd e’n ddiddorol, ac hefyd yn ddoniol, i weld y boi ’na’n mynd yn grac dros sillafiad yr enw, oherwydd cyfieithiad o’r Saesneg yw “Glyn Ebwy”, nid enw gwreiddiol y dref.

Yn yr hen ddyddiau pan oedd pawb yn y dref yn siarad Cymraeg, eu henw i’r dref oedd Pen y Cae, nid Glyn Ebwy – ond cafodd yr enw ei ynganu fel “Ben Cē” yn y dafodiaith lleol.

Nid fi sy’n dweud hyn – mae’n dod o lyfr Mary Wiliam, “Blas ar iaith Blaenau’r Cymoedd”, wedi’i rhestru o dan “Ben-cē”.

Glyn Ebwy, Glynebwy a gofod rhyngom ni

So derbynais i sylw ar un o fy nghofnodion heddiw:

Awdur  : Gethin (IP: 147.143.242.94 , ResNetUser-Tegfan-147.143.242.94.bangor.ac.uk)
E-bost : ▓▓▓▓▓▓▓▓▓▓▓▓▓▓
URL    :
Sylw:
Os wyt ti eisiau hacio’r iaith, beth am sillafu Glynebwy yn gywir Carl yn lle'r
cyfieithiad slafaidd o'r Saesneg.

Rhywun ym Mhrifysgol Bangor o’r enw Gethin. Dw i’n gallu teimlo dicter fe trwy’r sgrin. Aelod arall o’r heddlu iaith efallai, ro’n i’n meddwl. Fi, achos arall o drais ieithyddol.

Ond dw i wastad yn hapus am gyfle i ddysgu rhywbeth. Felly nai ymchwilio’r enwau Glyn Ebwy / Glynebwy arlein trwy Google.

Mae rhywun o’r enw Hellyes4cress wedi bod yn brysur ar Wicipedia hefyd p’nawn ’ma – i trwsio’r enw ar y tudalennau Glynebwy a Blaenau Gwent.

O’r crynodeb Wicipedia:

Enw’r dref ydy Glynebwy ac nid Glyn Ebwy, sôn am gyfieithi’n slafaidd.

Mae fe ychydig yn hwyr am fy nghofnod. Digwyddodd ein sesh ym mis Awst tua saith wythnos yn ôl. Digwyddodd y cofnod gynt. Ond peth yw, nes i copio’r enw “Glyn Ebwy” o dim ond y safle Eisteddfod Genedlaethol. Os mae rhywun yn grac am gofnod bach dychmyga’r WEFAN GŴYL DDIWYLLIANNOL BWYSICAF CYMRU (geiriau nhw). Yn ôl y wefan, yr enw yw Glyn…….saib…….Ebwy.

Sef, Glyn……(bwlch hir iawn lle gallai gwareiddiad yn cwympo)…………….Ebwy.

Dw i’n dychmygu fy teimladau yn yr un sefyllfa. Nope. Dw i’n methu bod yn grac amdano fe sori. Gobeithio mae’r cymhariaeth yn teg yma, Glynebwy a Chaerdydd.

Os ti’n mynd i Llyfrgell Caerdydd Canolog, mae gyda nhw celf tu allan y mynedfa: gwaelod gyda sillafiadau gwahanol o Gaerdydd, Cardiff, Kaerdydd, Kairdiff dros y blynyddoedd. HUNLLEF.

Mae pobol yn galw fe The Diff hefyd weithiau. Mewn gwirionedd does dim ots os dyn ni’n hoffi e neu ddim. Dyn ni ddim yn gallu newid e.

Mae enwau trefi yn pwysig iawn i bobol, DW I’N DEALL. Ond mae gyda pawb yr hawl i enwi unrhyw le unrhyw beth. Yn gynnwys The Diff.

Mae arwyddion ffyrdd yn bwnc gwahanol. Ond dw i’n sgwennu blog, dw i ddim yn gweithio i’r cyngor.

Nes i ateb:

Peidiwch â gwastraffu ynni gyfaill

Ond hefyd dw i’n diolchgar am bobol fel Mistar Gethin Hellyes4cress. Go iawn! Maen nhw yn rhedeg Wikipedia, er enghraifft. Pobol manylion. Does dim byd rong gyda zealots ifanc (err heblaw terfysgwyr ayyb). Dw i’n teimlo debyg weithiau am bethau pwysig. A phethau “pwysig” sy ddim yn bwysig. (Dw i’n gwybod bod e’n ifanc achos nes i ffeindio fe arlein ond sa’ i eisiau rhoi ffocws arno fe yn enwedig. Enghraifft yn unig.)

Zealots ieithyddol hefyd. Yn ôl geiriau Kingsley Amis, dw i’n berk a wanker weithiau – mae’n dibynnu ar y diwrnod.

Glyn Ebwy neu Glynebwy? Sa’ i’n siwr beth sy’n cywir gorau ond mae dau fersiwn yn bodoli.

LYNEBWY hefyd. Dyw enwau Cymraeg ddim yn statig o gwbl. Poeni am sillafiadau gwahanol eh? That is SO Saesneg.

Mae pawb yn berchen ar enwau lleoliadau. Yr unig gobaith i ti yw gweithgareddau ac efallai dylanwad. Yr unig ffordd i ddylanwadu yw blog neu gwefan neu project neu eisteddfod neu sianel neu llyfr dy hun. Sgwenna llyfr o’r enw GLYNEBWY, GYFEILLION. Neu lansia sianel o’r enw GLYNEBWY: GOFOD HEB GOFOD. Wrth gwrs dw i wedi troi off sylwadau felly bydd rhaid i ti dechrau blog dy hun am sylwadau.

Gyda llaw, fel rhywun ailiaith dw i ddim yn dilyn lot o safonau. Yn anffodus. I ti.

(Fy uchelgais yw “camgymeriadau” ieithyddol fel I Can’t Get No Satisfaction gan Rolling Stones. Diolch David Crystal am y mewnwelediad.)

Ers fy ngofnod cyntaf yn Gymraeg ym mis Medi 2009 dw i wedi sgwennu 159 cofnod ar haciaith.com, 35 cofnod ar ytwll.com, 15 cofnod ar shwmae.com a 44 ar morris.cymru (paid a sôn am Twitter). Dw i’n llenwi’r we gyda gramadeg anarferol a sillafiadau creadigol. Ond dw i’n sgwennu yn well bob tro, gobeithio.

Bron blwyddyn hwyrach, croeso i fy 254ydd cofnod yn Gymraeg.

Mae’r waith Dafydd ap Gwilym dal yn bodoli. Mae gwareiddiad dal yn bodoli. Mae’r iaith dal yn bodoli.

Beth fyddoch chi wneud? Crio dros y “clais” bach neu bwyta’r afal. Neu planu coeden afal.

Y we, technoleg a meddalwedd yn Eisteddfod Glyn Ebwy 2010

Dyn ni wedi cyhoeddi lot o gofnodion am bethau technolegol yn Eisteddfod Genedlaethol, Glyn Ebwy eleni. Ydyn ni wedi anghofio unrhyw beth? Gadawa sylw.

Yn anffodus, wnes i colli’r trafodaeth cyfryngau cymdeithasol yn y pabell Prifysgol Aberystwyth bore dydd Mawrth. (Annwyl pawb, gawn ni recordiad am unrhyw sesiwn trafodaeth technoleg yn y dyfodol os gwelwch yn dda? Dyn ni i gyd yn colli pethau trwy’r amser dw i’n gwybod ond mae Flipcam yn rhad iawn dyddiau yma a digon bach am dy boced…)

Hacio’r Iaith! Ces i amser da iawn eto gyda’r criw Hacio’r Iaith yn y dafarn The Picture House, Glyn Ebwy. Daeth yr usual suspects wrth gwrs ond oedd e’n casgliad unigryw ohonyn ni am y tro dw i’n meddwl.

Oedd e’n plesir i weld Telsa eto. Fydda i ddim yn enwi’r lleill ond dylet ti dod tro nesaf os oes gyda ti unrhyw diddordeb yn y we, blogio, technoleg a meddalwedd yn y Gymraeg – dyn ni’n croesawi unrhyw oed, unrhyw lliw, benywod a dynion. Neu trefna digwyddiad dy hun yn dy ardal (sut?).

Dyn ni’n cynllunio Hacio’r Iaith Mawr ar hyn o bryd (Aberystwyth ym mis Ionawr, mae’n debyg – fel eleni).

Yn Hacio’r Iaith, dyn ni’n trafod pynciau debyg bob tro, dyn ni rili angen “chwildro cynnwys” yn enwedig. Mae pob chwildro yn dechrau gyda hardcore o bobol, yr usual suspects, yn fy marn i. Dyn ni ddim yn disgwyl cwmniau cyfryngau mawr i wneud POPETH. Felly dyn ni dal yn meddwl am ffyrdd i annog a helpu pobol “normal” i lenwi’r we gyda Cymraeg, e.e. Pethau Bychain – diwrnod i bostio pethau Cymraeg (fideos, lluniau, testun, awdio) a dathlu Cymraeg arlein ar Ddydd Gwener 3ydd mis Medi 2010 (agor i bawb, mwy o fanylion ar y ffordd).

Wnaethon ni trafod lot o syniadau eraill cyffrous yn Hacio’r Iaith.

Dw i’n datblygu gwefan i drafod newyddion yn Gymraeg ar hyn o bryd. Mwy ar y ffordd…

Dw i rili eisiau gweld “Rheolwr S4C”, gem cyfrifiadur fel y gemau pel-droed e.e. Championship Manager