Cymreictod – yn ôl llyfrau

Newydd gorffen hwn (o’r diwedd). O Lloyd George ymlaen roedd e’n darllenadwy iawn. Nes i joio’r peth cyfan ond bach yn “dwys” am sesiynau darllen hir iawn.

John Davies

Yn union fel cael y wlad i gyd yn dy ddwylo.

Mae fe’n wneud rhyw fath o sioe yn ystod Eisteddfod Treganna. Sy’n wych.

Rhywbryd hoffwn i ail-ddarllen yn yr iaith wreiddiol.

John Davies

Ond mae’r iaith ’chydig rhy gymhleth ar hyn o bryd. Dw i’n gallu siarad am gyfryngau digidol ond dim llawer o hanes manwl iawn – eto!

Yn y cyfamser dw i’n darllen Gwyn Alf.

“Bill Hicks hanes Cymru” yn ôl sylwebydd epilgar fan hyn.

Gwyn Alf Williams

Nes i joio’r dychan Jan Morris mas draw llynedd. Er bod gyda fe’r clawr mwyaf crap erioed.

Jan Morris

Mae’n beniog iawn iawn. Efallai dylai rhywun ei haddasu ar gyfer teledu. Efallai?

Mae fersiwn arall yn yr iaith dew, cyfieithiad gan Twm Morys. Clawr gwell hefyd ond bydd yn ofalus gyda’r swasticas ar drafnidiaeth gyhoeddus ayyb.

Twm Morys a Jan Morris

Darllenais i’r casgliad newydd o erthyglau Siôn T. Jobbins am Gymreictod wythnos yma. Cythruddol gyda barnau cryf. Hoff penodau: Radio Ceiliog (radio morladron o… Waelod y Garth), papurau bro, Abertawe… bron popeth. Mae rhai ar ei wefan (ond mae’r system darllen yn reit weird).

Siôn T. Jobbins

Cafodd yr awdur ei fagu yng Nghaerdydd, roedd y sampl isod am Gymreictod yn y ddinas, o 2005, yn enwedig yn llawn mewnwelediadau profoclyd sy’n berthnasol i fy mhrofiad:

Caerdydd looms large in Welsh-language pop, and cyfryngis… are regularly lampooned in Welsh songs. Welsh-speakers from Cardiff are still treated with suspicion by many fellow-siaradwyr… They seem too happy and content – still a suspicious habit for a language unsure of its future in a culture nursing a Methodist hangover. The community is caricatured for its perceived lack of commitment to the ‘cause’ and for making good money on the back of Wales. To go to Cardiff, our capital city, in to ‘sell-out’, a funny state of affairs, and possibly unique. This perception is not helped by the unwillingness of so many of Cardiff’s Welsh speakers themselves to take sides or create a culture independent of their wages.

Oof!

Dw i’n cynnig y gweddill heb sylw.

Cardiff Welsh-language culture is at its most exciting and challenging in the hands of people who’ve learnt the language in adult life – and without them Welsh in the capital would wither on the vine.

BONWS: Ned Thomas a Siôn T. Jobbins gyda’u gilydd o’r diwedd – ar YouTube.

BONWS 2: The Welsh Extremist gan Ned Thomas – llyfr digidol am ddim.