Categori: iaith

Cofnodwyd ar

Defydd yr iaith arlein 1 Safon yr iaith arlein 0

Dw i newydd wedi recordio eitem Pethau Bychain i’r rhaglen Post Cyntaf bore fory (tua 8:20AM ar BBC Radio Cymru fydd e). Gofynnodd y gyflwynwraig “beth wyt ti’n meddwl am safon yr iaith arlein?”. Atebais i “defydd yr iaith yw’r peth pwysig”.

Yng Nghymraeg dyw e ddim yn cymryd lot i fod yn “dadleuol”  (y gair defnyddiodd hi ar y diwedd yr eitem).

Dw i’n ddiolchgar iawn i BBC Radio Cymru am y cyfle i siarad am Pethau Bychain. Gobeithio bydd neb yn anfon llythyrau iddyn nhw am fy sylwadau “dadleuol”.

Dw i’n ail-darllen traethawd gan David Crystal, ieithydd o Gaergybi:

Small languages need every ounce of linguistic energy they can get. If significant amounts of that energy are devoted to quarrelling over which dialect of the small language is best, or condemning those who dare to experiment with the language, valuable opportunities are being wasted. Small languages need good publicity: they need to maintain a positive public presence; they need prestige, and prestige is closely bound up with media support. But unfortunately, so often in recent years one sees such languages repeatedly shooting themselves in the foot, as media opportunities are wasted, and what could be a positive opportunity to take the language forward turns into a piece of negative wrangling, and the experience a source of national and even international ridicule. And the effect reverberates…

Paid â defnyddio dy safon wael fel esgus i anghofio Pethau Bychain fory. Fydda i ddim!

Viva la iaith y gegin.

Darllena’r traethawd llawn gyda’r engraifft Manic Street Preachers. Mae’n wych: Towards a philosophy of language diversity gan David Crystal

YCHWANEGOL: Mae’r eitem 3 munud ar gael yma os ti ANGEN clywed e. Golygiadau a thoriadau ganddyn nhw! (Gwnaethon nhw torri’r darn gyda’r gair “dadleuol”.)

Cofnodwyd ar

Argyfwng cynnwys arlein yn Gymraeg? Hawlfraint a chaniatâd

Heno dw i’n meddwl am hawlfraint a’r iaith Gymraeg (eto).

Dw i’n meddwl am hen lyfrau a chynnwys arlein.

Stori gyntaf. Sgwennais i un o fy hoff gofnodion ym mis Mawrth 2010, Tafodieithoedd Melys (diolch blog Pethe am atgoffa fi, ti newydd wedi troi pingbacks ymlaen efallai).

Beth ddigwyddodd? Stori fer:

  • Gwelais i fap gwych o felysion yn y llyfr Cymraeg, Cymrâg, Cymrêg (1989). Gwych!
  • Gwnes i ddangos y llyfr at un ffrind yn y llyfrgell. Mae hi’n hoffi awgrymiadau da.
  • Chwilio am gopi o’r llyfr arlein. Dim canlyniad. Hollol mas o brint. Grêt.
  • Rhaid i mi rannu’r map. Dylai’r byd weld y map yma.
  • Tuag wythnos hwyrach… Es i yn ôl i’r llyfrgell gyda gliniadur a sganiwr yn fy mhag.
  • Pum munud hwyrach… Mae gyda fi copi o’r tudalen a’r clawr, heb unrhyw drwydded swyddogol.

Ac wedyn gwnes i feddwl am y map eto. Dim ar gael. Ar goll – efallai am byth. Ond dw i’n gallu cadw’r map am blant, dysgwyr, academyddion, ieithyddion a chefnogwyr melysion ym mhob man! Mae’n rhy hawdd – trwy fy mlog.

Ond does dim caniatâd swyddogol gyda fi. Bydd yr awduron a phobol eraill yn anghytuno gyda fy nghofnod map? Ydy e’n fair dealing dan y gyfraith Cymru a Lloegr? Throw caution to the wind, meddyliais i.

Bydd fydd yn digwydd? Efallai llythyr cease and desist? Beth yw cease and desist yn Gymraeg beth bynnag? Yn fy marn i, efallai mae cease and desist yn golygu ein hiaith arlein hefyd. Dyma’r dewisiad tro ’ma. Dw i ddim yn poeni gormod am y perygl cyfreithiol achos dw i’n gallu tynnu unrhyw beth lawr yn syth yn y dyfodol.

Os wyt ti eisiau gwybod beth ddigwyddodd…

Digwyddodd dim byd heblaw sylw neis gan un o’r awduron gwreiddiol!

Rhyw fath o ganiatâd?

(Gyda llaw, dyw’r llyfr Cymraeg, Cymrâg, Cymrêg ddim ar gael ar y wefan Casgliad y Werin – eto.)

Mae Lawrence Lessig wedi sgwennu llawer am hawlfraint yn yr oes arlein – yn y cyd-destun Saesneg yn enwedig. Ond mae’r sefyllfa Cymraeg yn eitha gwahanol. Dyn ni’n siarad am argyfwng yma. Ydw i’n rhy gynnar i ddefnyddio’r gair argyfwng? Nac ydw, mae’r iaith Gymraeg yn rhy wan arlein yn 2010.

Dyma un o’r heriau fawr i Gymraeg yn 2010.

Gyda llaw, i sôn am Lessig postiais i gofnod diwetha am Creative Commons. Ond dw i ddim wedi dod i siarad am Creative Commons tro ’ma.

Dyn ni angen rhyw fath o gyfraith arbennig am hawlfraint Cymraeg yn fy marn i.

Ond ddylen ni ddim yn aros. Fel un datrys i’r broblem cynnwys arlein (dim ond rhan o’r datrysiad), dyn ni’n gallu ail-cyhoeddi hen gynnwys.

Faint o lyfrau ydyn ni’n colli? Neu: faint o lyfrau ydyn ni’n gallu rhyddhau?

Cyfreithiwr dw i ddim.

Ond dw i’n gallu awgrymu ‘rheolau’ bosib am hen gynnwys a llyfrau. Beth wyt ti’n meddwl?

  1. Ydy e’n hen waith mas o hawlfraint, yn y parth cyhoeddus? Os ydy, ewch i bwynt 6 yn syth!
  2. Ydy’r awduron neu gwmni cyhoeddi dal yn marchnata’r gwaith? Ydy’r gwaith ar gael fel fersiwn digidol? Os ydy, stopiwch.
  3. Ydy e’n fas o brint (neu ddim ar gael) yn bendant? Os nac ydw, stopiwch.
  4. Gofynnwch am ganiatâd os mae’n bosib. Ymchwiliwch y credit os mae’n bosib.
  5. Pam dych chi eisiau ail-cyhoeddi e? Dych chi’n fasnachol o gwbl? Well i chi peidiwch. Mae’n gymhleth heb ganiatâd penodol.
  6. Ydy e’n bodoli arlein mewn ffurf dda yn barod? Os ydy, sgwennwch ddolenni iddo fe neu ail-cyhoeddwch / ail-gymysgwch. Os nac ydy…
  7. Rhannwch nawr! Byddwch yn moesgar – peidiwch anghofio’r credit. Mwynhewch!

Dw i’n gwybod am y gwaith Llyfrgell Genedlaethol a Chasgliad y Werin Cymru. Maen nhw wedi rhyddhau llawer o hen bethau yn Gymraeg. Dw i’n ddiolchgar ond dylem ni fynd ymhellach na hynny. Beth am gynnwys o’r ugeinfed ganrif? Beth yw dy hoff lyfrau mas o brint?

Cofnodwyd ar

Tseina: protestiadau dros hawliau iaith i Cantonese

Mae’r gwleidydd Ji Kekuang wedi awgrymu newidiadau i’r wasanaeth teledu Guangzhou – Mandarin yn lle Cantonese.

Yn ddiweddar aeth cannoedd o bobol i’r strydoedd (rhywbeth eitha peryglus yn Tseina – Guangzhou yn enwedig) i brotestio dros yr iaith. Mae’r heddlu wedi arestio’r ‘trefnwr’ y protestiadau.

Nawr maen nhw wedi dechrau yn Hong Kong hefyd – yr unig le mae awdurdodiadau yn caniatáu protestiadau.

Mae Cantonese yn iaith lleiafrifol yn Tseina ac yn iaith go iawn – nid tafodiaith fel yr ystyr yn Gymraeg.

Mae lot o straeon amdano fe yn bodoli arlein er enghraifft y farn hon gyda’r cyd-destun hanesyddol a’r farn hon pro-lywodraeth Tseina.

Mae Google Translate yn ddefnyddiol am sylwadau YouTube os ti ddim yn gallu darllen yr ysgrifen. (Dw i ddim yn gallu – eto.)

Cofnodwyd ar

Trwyddedau Creative Commons yn Gymraeg?

gan benbore

Dw i’n siarad gydag arbenigwyr ar hyn o bryd am drwyddedau Creative Commons a chyfieithiadau Cymraeg.

Dyn ni angen trwyddedau Cymraeg i roi’r neges ‘swyddogol’ i’r byd Cymraeg creadigol am ddiwylliant rhydd a Creative Commons.

Wrth gwrs maen nhw yn bodoli yn ieithoedd gwahanol. Ond dylen nhw lifo trwy Gymraeg.

Creawdwyr! Mae gen ti ddewis!

Dyma’r trwydded dw i’n defnyddio gyda Quixotic Quisling.

Ti’n gallu darllen y fersiwn hir a chyfreithiol hefyd – enghraifft o’r gwaith dyn ni angen gwneud.

Mae lot o gynnwys yn Gymraeg yn bodoli dan drwyddedau Creative Commons. Dw i ddim wedi cyfrif faint.

Mae gyda fi mwy o gofnodion am hawlfraint a chynnwys – ar y ffordd.

YCHWANEGOL 29/09/2010: Dw i wedi ebostio cofrestr arall am Creative Commons.

YCHWANEGOL 29/09/2010: Dw i wedi derbyn ateb preifat gan rywun o Creative Commons yn Llundain. Mae’r drafft o fersiwn 3.0 bron yn barod. Wedyn dyn ni’n gallu cyfieithu e.

Llun gan benbore (enghraifft o rywbeth gwych dan drwydded Creative Commons!)

Cofnodwyd ar

Y we, technoleg a meddalwedd yn Eisteddfod Glyn Ebwy 2010

Dyn ni wedi cyhoeddi lot o gofnodion am bethau technolegol yn Eisteddfod Genedlaethol, Glyn Ebwy eleni. Ydyn ni wedi anghofio unrhyw beth? Gadawa sylw.

Yn anffodus, wnes i colli’r trafodaeth cyfryngau cymdeithasol yn y pabell Prifysgol Aberystwyth bore dydd Mawrth. (Annwyl pawb, gawn ni recordiad am unrhyw sesiwn trafodaeth technoleg yn y dyfodol os gwelwch yn dda? Dyn ni i gyd yn colli pethau trwy’r amser dw i’n gwybod ond mae Flipcam yn rhad iawn dyddiau yma a digon bach am dy boced…)

Hacio’r Iaith! Ces i amser da iawn eto gyda’r criw Hacio’r Iaith yn y dafarn The Picture House, Glyn Ebwy. Daeth yr usual suspects wrth gwrs ond oedd e’n casgliad unigryw ohonyn ni am y tro dw i’n meddwl.

Oedd e’n plesir i weld Telsa eto. Fydda i ddim yn enwi’r lleill ond dylet ti dod tro nesaf os oes gyda ti unrhyw diddordeb yn y we, blogio, technoleg a meddalwedd yn y Gymraeg – dyn ni’n croesawi unrhyw oed, unrhyw lliw, benywod a dynion. Neu trefna digwyddiad dy hun yn dy ardal (sut?).

Dyn ni’n cynllunio Hacio’r Iaith Mawr ar hyn o bryd (Aberystwyth ym mis Ionawr, mae’n debyg – fel eleni).

Yn Hacio’r Iaith, dyn ni’n trafod pynciau debyg bob tro, dyn ni rili angen “chwildro cynnwys” yn enwedig. Mae pob chwildro yn dechrau gyda hardcore o bobol, yr usual suspects, yn fy marn i. Dyn ni ddim yn disgwyl cwmniau cyfryngau mawr i wneud POPETH. Felly dyn ni dal yn meddwl am ffyrdd i annog a helpu pobol “normal” i lenwi’r we gyda Cymraeg, e.e. Pethau Bychain – diwrnod i bostio pethau Cymraeg (fideos, lluniau, testun, awdio) a dathlu Cymraeg arlein ar Ddydd Gwener 3ydd mis Medi 2010 (agor i bawb, mwy o fanylion ar y ffordd).

Wnaethon ni trafod lot o syniadau eraill cyffrous yn Hacio’r Iaith.

Dw i’n datblygu gwefan i drafod newyddion yn Gymraeg ar hyn o bryd. Mwy ar y ffordd…

Dw i rili eisiau gweld “Rheolwr S4C”, gem cyfrifiadur fel y gemau pel-droed e.e. Championship Manager…

Cofnodwyd ar

Arlein dyn ni’n casglu casglu casglu – felly paid a bod yn unig

Thema fi ar hyn o bryd yw “casglu”.

Casglu’r pethau bychain.

Mae nwdls yn casglu fideos gyda fideobobdydd.

Dw i’n casglu defnyddwyr Cymraeg ar Twitter ar fy cofrestrau. (Tua 609 person heddiw.)

Dyn ni’n casglu gwefannau, blogiau a theclynnau ar Hedyn.

Dyn ni’n casglu pobol a dealltwriaeth gyda Hacio’r Iaith – arlein ac yn y cigfyd.

Ro’n i’n hoffi Blogiadur. Dyn ni’n gallu deall pam casglodd Aran Jones blogiau gwahanol yna. (Ond mae’r wefan angen diweddariad gyda blogiau newydd.) Darllena’r papur “The Blogiadur – a community of Welsh-language bloggers” gan Daniel Cunliffe – dw i’n methu ffendio’r dolen heddiw.

Dyn ni eisiau ffeindio pobol a gwefannau sy’n bodoli yn barod a’u thynnu nhw at ei gilydd i fod mwy agos. Paid a bod yn unigrwydd. Ymuna’r parti!

Cydgrynhoad yw gair da arall.

Dw i’n gofyn am wasanaeth newydd i gasglu canlyniadau Cymraeg ar Google gyda’u gilydd. Gweler post diwetha (wrth gwrs bu farw’r Wenhwyseg achos caeth siaradwyr eu gwasgaru).

Mae’r we Gymraeg yn rhy frith.

Pwy sy eisiau ymuno’r Gymdeithas Yn Erbyn Entropi?

entropi

Llun gan ario_

YCHWANEGOL: Mae Rhys Wynne wedi postio dolen “The Blogiadur – a community of Welsh-language bloggers” yn y sylwadau isod. Cyfrannodd Courtenay Honeycutt i’r papur hefyd.

Cofnodwyd ar

Chwilio Google, sillafu ac awgrymiadau awtomatig yn y Gymraeg (cyfle?)

Siomedig eto!

Ro’n i eisiau darllen rhywbeth am Wenhwyseg.

Wnes i trio “gwenhwysig” (dim ond 3 canlyniad Google). Hmm…

Ar ôl ychydig o waith, wnes i ffeindio’r sillafiad cywir “gwenhwyseg” (775 canlyniad Google).

Y “Wenhwyseg” hefyd. (3240 canlyniad Google)

Mae awgrymiadau awtomatig yn ddefnyddiol iawn yn Saesneg. Ond os ti’n chwilio am “Estury English” (sic), mae fe’n gallu deall dy air a trwsio dy gamsillafiad.

Dw i ddim yn sôn am yr eiriau yma yn enwedig. Dw i’n trio dychmygu’r we gorau am y Gymraeg. Dyn ni ddim wedi cyrraedd eto.

Mae Cysill yn gallu trwsio’r camsillafiadau. Ond faint o bobol/plant/dysgwyr fasai’n defnyddio fe cyn chwilio?

Dyw Google ddim yn adnabod geiriau Cymraeg. Dyw e ddim yn deall camsillafiadau. Dyw e ddim yn deall treigladau. Dyma pham dw i’n siomedig achos dw i eisiau teclynnau gwell.

Felly mae gyda fi awgrymiad agored am broject nesaf i’r dynion a benywod Cysill (neu unrhyw un)!

Does dim peiriant chwilio sy’n “deall” Cymraeg ar gael. Felly dw i’n eisiau Google + Cysill (neu rhywbeth debyg). Dw i eisiau defnyddio cragen Cymraeg ar Google. Mae’n bosib gyda Google Search API.

Does dim ots gyda fi os mae Google yn cynnig rhyngwyneb Cymraeg. OK da iawn mae rhyngwynebau yn neis ond mae lot mwy yn bosib na rhyngwynebau .

Dychmyga’r cyfle: cynulleidfa mawr am hysbysebion ayyb. Efallai dyn ni’n siarad am y brif wefan Cymraeg.

(Gyda llaw, eisiau gwrando ar enghraifft o Wenhwyseg? 0 canlyniad YouTube o gwbl.)

Cofnodwyd ar

Fideo Bob Dydd – 730 darn o cynnwys arlein Cymraeg o leiaf bob blwyddyn

Mae’n braf iawn i weld fideobobdydd.com (da iawn nwdls).

Mae’n enghraifft da o wefan WordPress wrth gwrs. Dyn ni’n gallu ychwanegu e i’r cofrestr WordPress.

Dw i’n meddwl llawer am y diffyg cynnwys arlein Cymraeg. Nawr mae fideobobdydd yn cyfrannu cofnod a thweet bob dydd. Dyna 365 cofnod a 365 tweet awtomatig o leiaf bob blwyddyn! Fideos ardderchog hefyd, dyma’r pwynt.

Mae’n tyfu’r rhwydwaith hefyd achos mae’n hybu fideos YouTube ar gael yn Gymraeg. Weithiau mae’n ddigon i gasglu cynnwys (a chynulleidfa/cymuned). Dolenni yw cynnwys hefyd. Mae’n annog crewyr fideos.

Dyn ni’n gallu annog hefyd gydag ein sylwadau.

(Ychwanegol am gynnwys arlein Cymraeg: dw i dal yn siomedig am Y Cofnod am yr un rhesymau.)