Categori: y we

Cofnodwyd ar

Pryder am gyfryngau Cymraeg

Mae’r ddolen ‘S4C i lansio sianel newydd’ uchod yn swnio’n cyffrous ond mae’r erthygl yn hen. Mae hi wedi bod ar BBC Newyddion ar-lein ers mis Mawrth 2010. Y sianel newydd pryd hynny oedd Clirlun sydd yn dod i ben eleni.

Nid oes digon o gynnwys Cymraeg ar wefan BBC i lenwi’r bwlch gyda phethau newydd.

Felly dw i’n gallu cyfrif dau reswm o leiaf i bryderu am gyfryngau yn Gymraeg heddiw: y newyddion am doriadau S4C a’r adroddiad o’r newyddion hyn. Dyma rywbeth i’w ystyried tra wyt ti’n gwylio’r Gemau Olympaidd haf yma. Gan fod Jeremy Hunt a DCMS yn bennaf yn gyfrifol am y sefyllfa S4C a’r Gemau Olympaidd bydd hi’n anodd datgysylltu’r ddau yn y meddwl.

Cofnodwyd ar

Cathod bach yn y rhyfel sbam MediaWiki

Mae ein gwefan Hedyn, sydd yn rhedeg ar y feddalwedd rydd MediaWiki, wedi dioddef o sbam yn ddiweddar.

Pam fasai rhywun eisiau sbamio Hedyn? Yn hytrach na sbam trwy e-bost mae pobol yn rhedeg sgriptau awtomatig er mwyn creu cyfrifon a thudalennau gyda thestun a dolenni i wefannau sydd yn werthu bob math o gynnyrch dodji. Y prif bwriad yw cynyddu’r sgorau ar Google trwy adeiladu dolenni o gwmpas y we.

Does dim byd peryglus hyd yn hyn o ran gwarchodaeth, dim pysgota drwg yn ôl pob golwg. Ond mae’r sbam yn cymryd lle ar y cronfa ddata ac yn ymyrru gyda’r profiad defnyddiwr. (Mae’r wefan yn wici sydd yn cynnwys adnoddau Cymraeg, dolenni defnyddiol a’r Rhestr, chyfeirlyfr enfawr o (bron) pob blog yn Gymraeg.)

Pan wnes i Gyfrifiadureg gwnes i ddysgu am y cyfaddawd rhwng gwarchodaeth a hygyrchedd ar unrhyw system cyfrifiadur. Y ffordd gorau i sicrhau’r gwarchodaeth gorau ar Hedyn fydd cyfrifiadur caeëdig ar wely’r môr. A’r ffordd gorau i sicrhau hygyrchedd fydd cyfrifiadur agored ar Heol Santes Fair yng Nghaerdydd! Rydyn ni eisiau cydbwysedd rhwng y dau, rhywbeth sydd yn digon hawdd i fod yn defnyddiol ond yn digon saff i warchod rhag sbam.

Captcha

Gwraidd y broblem yw’r cyfrifon awtomatig. Ond o’n i’n meddwl bod Captcha a ReCAPTCHA yn codi gormod o stwr ac yn passé (er bod yr agenda i ddigido llyfrau ar ReCAPTCHA yn wych).

Felly dw i wedi gosod ategyn newydd o’r enw KittenAuth bellach. Pob tro mae rhywun yn gofrestru mae pump llun gwahanol yn ymddangos. Ac mae’n rhaid ffeindio’r llun o gath bach er mwyn creu cyfrif. Mae modd gweld y delweddau yma (ond plis paid â chreu cyfrifon di-angen!). Mae’r job yn hawdd i berson ond yn anodd i feddalwedd.

Mae’r cyfieithiad Cymraeg o KittenAuth ar gael yma.

(Gyda llaw sut mae Wicipedia yn delio gyda sbam?)

Wrth gwrs mae’r sbamwyr yn gallu sgwennu datrysiad i’r ategyn KittenAuth sydd yn seiliedig ar enwau ffeiliau achos dyw’r ategyn ddim yn cuddio’r enwau fel 19.png eto. Neu mae’r sbamwyr yn gallu cyflogi rhywun hyd yn oed i ffeindio’r gath bach. Fydd y Gymraeg ddim yn drysu pobol achos mae’r dolenni a nodweddion i gyd yn gyson trwy MediaWiki ym mhob iaith.

Captcha Cath!

Ond rydyn ni’n ennill y rhyfel am y tro, diolch i’r cathod bach.

Cofnodwyd ar

Rhwydwaith hysbysebion Cymraeg

Wythnos a hanner yn ôl gwnes i awgrymu system o addewidion i asesu’r galw am DVDs cyfresi Cymraeg.

Pam dydyn nhw (S4C neu’r cwmnïau cynhyrchu) casglu addewidion/pledges i asesu’r alw?

e.e. mae angen targed o 600 person i ryddhau Gwaith/Cartref ar DVD. Dwedwch ‘addwch yma os dych chi eisiau DVD o Gwaith/Cartref’ gyda chyfanswmfa/totalizer. Neu beth bynnag, dw i ddim yn sicr am y ffigyrau. Yn delfrydol bydd y wasanaeth yn casglu’r arian ac yn cadw’r arian yn saff.

Os fydd ddim digon o bobol i gyrraedd y targed mae pawb yn derbyn eu arian yn ôl – ar ôl mis neu dau neu dyddiad penodol.

Os rydyn ni’n bwrw’r targed, mae gyda ni rhyddhad DVD! DVDs yw’r enghraifft gorau ond mae’r syniad yn gweithio gyda llyfrau papur hefyd.[…]

O ran marchnadoedd gwahanol o bob math mae’r broblem ‘iâr a’r wy’ yn un cyffredin yn Gymraeg ac efallai ym mhob iaith leiafrifol. Mae cwmnïau yn poeni am brinder o gwsmeriaid neu ddiffyg dosbarthiad effeithiol. Oes pwynt bwrw ymlaen gydag unrhyw fenter? Yn aml iawn mae’r syniad yn mynd i’r silff lle mae syniadau Cymraeg eraill yn mynd i gysgu. Faint o fentrau sydd ddim wedi dechrau achos diffyg hyder/ymchwil yn hytrach na diffyg cwsmeriaid?

Mae’r farchnad DVDs o gyfresi S4C yn enghraifft. Mae Ifan Morgan Jones yn blogio am enghraifft arall, sef y marchnad hysbysebion ar-lein. Sut allai Golwg360 gwella eu helw o hysbysebion? Mae fe’n awgrymu rhwydwaith ar draws gwefannau Cymraeg:

Felly sut mae datrys y broblem yma yn y presennol? Wel, un ateb posib fyddai sefydlu ryw fath o system lle mae sawl gwefan Cymraeg yn rhannu’r un hysbysebion. Byddai unigolyn yn cael ei dalu i gasglu hysbysebion gan gwmnïau Cymraeg, ac fe fyddai’r hysbysebion yna yn ymddangos ar sawl un o’r gwefannau mwyaf poblogaidd ar hyn o bryd, e.e. Golwg 360, Maes-e, Lleol.net, Blogmenai, ayyb. Byddai’r gwefannau yna wedyn yn cael canran o’r arian hysbysebu yn dibynnu ar faint o bobol sy’n eu gweld neu’n clicio ar yr hysbyseb.

Mae’r syniad yma yn atyniadol iawn. Dw i wedi gweld sawl llwyddiant o rwydweithiau hysbysebion mewn ieithoedd eraill.

Byddwn i’n ystyried hysbysebion uniaith Gymraeg ar rhai o fy ngwefannau i fel Y Twll. Ar hyn o bryd dw i’n rheoli Blogiadur a Maes E ac yn gyd-sefydlwr Hacio’r Iaith felly mae sawl cyfle i drafod y posibilrwydd gyda fy nghyd-aelodau/blogwyr. Dw i’n colli arian ar wefannau Cymraeg ar hyn o bryd! Pe taswn i’n gallu codi arian i dalu’r costau baswn i eisiau treulio mwy o amser arnyn nhw i’w ddatblygu. Dw i wir eisiau diweddaru Blogiadur a Maes E yn enwedig. Mae’r breuddwyd o ‘dolen adborth positif’ yn gyffrous – hynny yw, rydyn ni eisiau bod yn y sefyllfa lle mae mwy o bostio ar y we yn tyfu’r farchnad ac ecosystem o wefannau Cymraeg.

Y broblem yw, er bod i wedi clywed y syniad penodol yma o’r blaen dw i erioed wedi derbyn neges benodol i ofyn am y posibilrwydd! Does dim niwed os wyt ti’n gofyn. Rydyn ni wedi dod yn ôl i’r addewidion/pledges eto. Beth am ddechrau rhywbeth ar PledgeBank (ar gael yn Gymraeg i raddau)?

Yn sgil addewidion fel datganiadau o ddiddordeb bydd y data isod yn werthfawr:

  • os oes diddordeb yn hysbysebion gyda gwefannau (bydd rhai yn gwrthod ymddangos hysbysebion, sydd yn hollol iawn)
  • ffigyrau ymwelwyr
  • mewnwelediadau eraill i ‘gymunedau’/cynulleidfaoedd y gwefannau
  • unrhyw awgrymiadau, e.e. mathau o hysbysebion mae gwefannau yn fodlon ymddangos – lluniau, testun (fel Google AdWords mae testun yn haws i’w gyfansoddi ac yn haws i’w werthu), ayyb

Mae’r cysyniad o rwydwaith yn swnio fel rhywbeth mawr. Ond mae pob rhwydwaith yn dechrau gydag un cysylltiad. Byddwn i’n dechrau gyda thri neu bedwar gwefan fel prawf. Fydd ddim angen datblygu unrhyw feddalwedd, jyst gwnaf y peth fel system ddynol trwy ebost i weld os oes potensial.

Mae Ifan yn esbonio’r broblem ‘iâr a’r wy’:

Anfantais system o’r fath ydi mai prin iawn ydi’r gwefannau Cymraeg y tu hwnt i Golwg 360 sy’n denu digon o ddefnyddwyr i ennill unrhyw arian mawr drwy hysbysebu. Efallai y byddai angen i ryw 50 o flogiau gymryd rhan er mwyn sicrhau bod y fenter yn denu digon o hysbysebwyr er mwyn gallu cyflogi rhywun i’w casglu yn y lle cyntaf.

Wel mae rhestr o gannoedd o flogiau Cymraeg yma. Beth am y gwefannau sydd ddim yn bodoli fel mentrau eto achos maen nhw yn aros am ffynhonnell fach o arian er mwyn ddechrau? Yn fy marn i mae Golwg360 yn bodoli mewn lle unigryw i archwilio’r cyfle yma i’r we Gymraeg ac i’u busnes nhw.

Cofnodwyd ar

O’r we i’r teledu a llyfrau

Cefais i sgwrs da heddiw gyda Nwdls am bob math o beth gan gynnwys pethau sydd yn symud o flogiau i lyfrau fel Stuff White People Like (a Sleeveface…).

Y cwestiwn oedd, beth yw’r pethau diwylliannol Cymraeg sydd wedi dechrau ar y we ar blogiau, YouTube, Flickr ayyb ac wedi symud i deledu, llyfrau ac ati i fod ar gyfryngau ‘traddodiadol’?

Enghreifftiau Cymraeg:

  • Sgymraeg gan ffotograffwyr amrywiol (hanes Scymraeg/Sgymraeg – taith o’r byd corfforol i’r we i llyfr corfforol trwy’r Lolfa)
  • Paned a Chacen – Y Llyfr gan Elliw Gwawr, trwy’r Lolfa
  • Mae blog Lowri Haf Cooke yn ffynnu ac yn sail i lyfr gerllaw yn Gymraeg am Gaerdydd trwy Gomer (er bod y blog yn rhan o gynllun Lowri o’r dechrau fel teclyn ymchwilio/datblygu)
  • Oes llyfrau Cymraeg eraill sydd yn seiliedig ar bethau gwe?

Fel mae’n digwydd, heno dw i wedi bod yn pori S4C Clic a newydd gweld pobol o YouTube! Sef:

Yn y dau enghraifft uchod mae’r cwmniau cynhyrchu wedi ychwanegu graffeg i ddweud ’mae’r clip yn lo-fi, peidiwch ffonio i gwyno am ansawdd y lluniau’: graffeg y sioe yn achos Llŷr a graffeg lens camera digidol yn achos Wales Shark.

Hefyd:

  • Ydy Dan Rhys yn cyfrif?! Mae fe wedi bod ar S4C a BBC ond dyw e ddim wedi bob ar Pobol y Cwm eto…

Wrth gwrs mae’r we yn digon, does dim rhaid i ddiwylliant y we Gymraeg derbyn sel bendith oddi wrth cyfryngau eraill i fod yn dilys. Mae’r pwynt yn gweithio dwy ffordd – dw i ddim yn meddwl bod pobol creadigol sydd yn joio eu crefft eisoes yn desperet i fod ar y teledu. Ddylai pobol yn Y Diwydiant ddim tanseilio gwerth neu ddim bod yn nawddoglyd tuag at y we fel cyfrwng. Dylen nhw neidio mewn hefyd.

Ond mae manteision i ddiwylliant y we Gymraeg. Mae pobol chwilfrydig yn gallu dilyn y llwybrau o deledu/llyfrau yn ôl i’r we ac yn gallu cymryd rhan mewn sawl ffordd. Mae siwrnai dwyffordd posibl.

Ambell waith mae’r cyfranogiad teledu/cwmniau yn rhoi arian i’r bobol tu ôl y syniadau. Dw i ddim yn gallu siarad ar ran Wales Shark neu unrhyw un ond mae’n wych eisoes os ydy pobol yn gallu profi a joio syniadau ar y we gyda chost isel. Ac mae’n dwbl gwych os ydy cwmniau gydag adnoddau ac arian yn gallu cynnig pethau. Doedd dim rhaid i Wales Shark derbyn y cynnig i fod yn y ‘prif ffrwd Cymraeg’ (gyda 10X mwy o wylwyr!) ond mae fe wedi penderfynu i ymestyn ei ‘brand’ i deledu. A pham lai.

Es i i ROFLCon 2010, roedd y sgyrsiau diddorol y cynnwys prif ffwrd a’r we.

Wrth gwrs os ydy’r we yn ffynhonnell o greadigrwydd, ysbrydoliaeth a syniadau – a dyma beth dw i’n credu wrth gwrs – mae hi’n gallu sbarduno diwylliannau Cymraeg yn gyffredinnol. (Gyda llaw bwrdd delwedd yw un o’r pethau dw i eisiau ychwanegu i Maes E v2012 yn bendant.)

Roedd Dave Datblygu yn awgrymu syniad o sioe newydd ar S4C. Os ydy e wir eisiau rhaglen dylai fe rhoi fideo ar YouTube ac aros am ganiad.

Cofnodwyd ar

Derbyn cywiriadau gramadeg oddi wrth ddarllenwyr

Dw i eisiau gwella fy Nghymraeg ysgrifenedig. Mae’r blog i gyd yma yn rhan o’r cynllun wrth gwrs.

Diolch yn fawr i Rhys Wynne am ebostio cywiriadau i gofnod diweddar. Enghreifftiau o gywiriadau:

  • ‘ydy’ yn lle ’mae’ mewn cwestiwn
  • ‘sylweddoli’ yn lle ‘sylwi’ (wedi gwneud yr un yma o’r blaen)
  • beirniad yn lle barnwr
  • trydedd/pedwaredd yn lle trydydd/pedwerydd (sa’ i’n poeni lot am yr un yma achos mae’r ystyr yn glir ond y ffaith bod fersiynau gwrywaidd a benywaidd yn ddiddorol)

Mae’r cofnod yn well o ran gramadeg. Bai fi yw unrhyw wendidau eraill.

Beth sydd angen yw rhyw fath o system sydd yn derbyn cywiriadau oddi wrth ddarllenwyr: pwyntio, clicio ac awgrymu cywiriad gydag esboniad. Mae’r esboniad yn bwysig achos mae’r broses dysgu yn bwysig. Yn hytrach na jyst cynhyrchu dogfen rydyn ni’n defnyddio camgymeriadau fel sail dysgu er mwyn gwella fy sgiliau (neu dy sgiliau neu pwy bynnag sydd yn defnyddio’r system).

Gyda llaw gwnes i ofyn am help Rhys. Yn gyffredinol – annwyl achubwyr yr iaith bondigrybwyll – dw i ddim eisiau annog yr arfer o danseilio hyder pobol trwy gywiriadau manwl bob tro mae rhywun yn mynegi ei hun yn Gymraeg. Ond os mae rhywun eisiau defnyddio Cymraeg safonol ac yn gwahodd cywiriadau, cer amdani.

Ar hyn o bryd dw i’n meddwl am ategyn WordPress, naill ai rhywbeth wiciaidd neu rywbeth tebyg i nodiadau ar Google Docs a phrosesyddion geiriau eraill.

Cofnodwyd ar

Cwestiynu’r gystadleuaeth blog Eisteddfod Gen

Beth yw’r gwahaniaethau rhwng traethawd a chofnod blog?

Cyd-destun, cyfrwng sef cyfrwng o drosglwyddiad o’r awdur i’r darllenwyr, hyd yn oed defnydd o gyfryngau gwahanol fel fideo, lluniau, awdio a dolenni. Ac yn aml iawn mae sylwadau dan y cofnod blog.

Dw i ddim yn siwr os ydy’r Eisteddfod Genedlaethol yn sylweddoli’r gwahaniaethau yma. Ar gyfer y gystadleuaeth blogio eleni (am y trydedd neu pedwaredd blywyddyn dw i’n credu?) mae’n rhaid sgwennu cyfres o draethawdau, yn hytrach nag unrhyw fynegiant arall fel fideo ayyb:

165. Blog amserol
Cyfres o flogiau wedi’u hysgrifennu yn ystod mis Mawrth 2012 heb fod dros 3,000 o eiriau
Gwobr: £200 (o’r PDF)

Maen nhw yn derbyn rhywbeth printiedig ar bapur neu ar USB. Fyddan nhw ddim yn derbyn dolen at rywbeth ar y we. Mewn gwirionedd fydd cofnod blog sydd ar y we eisoes ddim yn ddilys fel cais! Y person cyntaf (oc olaf?) i’w ddarllen ac i’w werthfawrogi fydd Betsan Powys, y beirniad.

Mae’n edrych fel cyfle coll i dyfu’r grefft o flogio yn Gymraeg lle y dylai fe fod, sef ar y we.

DIWEDDARIAD: Diolch i Rhys Wynne am fy helpu i gyda gramadeg.

Cofnodwyd ar

‘Dylen ni dechrau rhyw fath o borth’

Mae 111 cofnod mewn fy ffolder drafft. Sut wnaeth hynny digwydd? Hadau yw’r rhan fwyaf. Gwnaf i drio postio rhai ohonyn nhw.

Ystyriwch y paragraff yma am hanes Yahoo a’r we:

[…] What made Yahoo a great business, long ago, is that there was a reason to visit it multiple times a day. Yahoo was the first site to do a bang-up job organizing the Web, and it was the first site to capitalize on that prowess by adding all kinds of useful doodads that made you stick around. This was the famous “portal” strategy of the early dot-com years—you’d go to Yahoo to get to someplace else, but in the process, you’d get caught up in Web email, stock quotes, news stories, the weather, horoscopes, job ads, videos, and personals. The portal idea is mocked now, because after Google came along, people realized that you could get to wherever you wanted on the Web in seconds. But it’s worth remembering that Web portals were a terrific idea for a long time. Indeed, for much of the last decade, people spent more time on Yahoo than on any other site online. […]

(o Slate – rwyt ti wedi gweld y darn gorau uchod)

Dw i wedi clywed yr awgrymiad ‘porth’ mewn cyfarfodydd yng Nghymru. Fel arfer mae rhywun yn dweud ‘dylen ni dechrau porth!’ ac mae pobol eraill yn cytuno. Syniad da.

Mae’r gair ‘portal’ neu ‘hub’ yn dod mas yn Saesneg ac hyn yn oed yn cyd-destunau eraill fel ‘transport hub’. Efallai dw i’n hollol rong ond yn fy marn i mae’r gair ‘porth’, ‘portal’ neu ‘hub’ yn arwydd o ddiffyg meddwl manwl. (Pwy fydd yn gyfrifol am y cynnwys? Pam fydd pobol eisiau cyfrannu?)

Mewn gwirionedd mae’n anodd iawn i greu rhywbeth sydd yn apelio at bawb. Mae angen lot o bobol i gynnal rhywbeth o ddiddordeb cyffredin i bawb, naill ai lot o staff neu lot o wirfoddolwyr/cyfranogwyr.

Yr unig porth, fel petai, mewn dwylo pobol Cymraeg yn ystod hanes y we oedd Maes-e. O’n i ddim yn digon rhugl i gymryd rhan ar y maes yn ystod yr oes aur ond dw i dal yn ffeindio cynnwys gwerthfawr. Yn diweddar o’n i’n chwilio am y gair siolen ac mae trafodaeth ar Maes-e ar gael trwy chwilio.

Mae Facebook wedi bod fel porth i lot o siaradwyr Cymraeg ers blynyddoedd ac wedi cymryd cynnwys tu ôl y wal. Oes gobaith o borth Cymraeg mewn dwylo pobol Cymraeg yn y dyfodol?

Efallai dylen ni ystyried y we Gymraeg i gyd fel porth, y porth o byrth.

Neu efallai dylen ni anghofio’r gair yn gyfan gwbl ac yn bathu trosiad gwell sydd yn addas i ein sefyllfa.

Cofnodwyd ar

Santes Dwynwen 404!

Yn anffodus roedd rhaid i rywun dileu dau dolen ar Wikipedia i erthyglau S4C am Santes Dwynwen achos mae’r sianel wedi torri’r dolenni (Dudley a Dechrau Canu). Ydyn ni wedi colli’r erthyglau am byth?

Dydd Santes Dwynwen 404 anhapus!

Dyw e ddim yn broblem S4C, mae’n broblem i’r diwydiant darlledu yn gyffredinol. (Gweler hefyd: cofnod gan Tom Morris am Channel 4 a BBC.)

Pryd fydd darlledwyr yn gwerthfawrogi cynnwys o safon ar y we fel mwy na jyst cyhoeddusrwydd dros dro? Pryd fyddan nhw yn caru‘r we fel cyfrwng?!

Rydyn ni’n bwriadu dathlu Santes Dwynwen am byth, dylen nhw hefyd. Rydyn ni eisiau gweld twf yn y maint o gynnwys da yn Gymraeg ar y we. Ond ar hyn o bryd rydyn ni’n ail-adeiladu’r we Gymraeg bob 10 mlynedd. Mae’n wastraff o arian ac amser. Dw i’n deall tipyn o golled cynnwys ar fentrau gan wirfoddolwyr – ond cwmnïau cyfryngau proffesiynol?

Wrth gwrs mae modd ailgyfeirio cyfeiriadau i’r erthyglau os mae’r system cyfeiriadau wedi newid.

Dydd Santes Dwynwen Hapus i chi i gyd beth bynnag.

Cofnodwyd ar

Profi’r ategyn Storify ar WordPress

Dw i’n profi’r ategyn Storify newydd ar gyfer WordPress.

http://storify.com/carlmorris/stori-prawf-gelynau-cyhoeddus

Dylai’r pwrpas Storify bod yn eithaf amlwg o’r enghraifft yma – casglu darnau o gynnwys o gwmpas y we i greu stori. Mae Al Jazeera a chwmniau newyddion wedi bod yn ei defnyddio yn ddiweddar i gyhoeddi ond hefyd i wahodd straeon o’r gymuned/cynulleidfa.

Mae ffeil POT i’w gyfieithu ond mae brawddegau gweinyddwr yn unig fel ‘Insert Story’, does dim byd gweledol i’r ymwelwyr. Mae rhan fwyaf o’r brawddegau system uchod yn dod o’r gwasanaeth.

Dw i ddim yn siŵr eto faint mae’r ategyn yn ychwanegu i’r profiad achos mae’n bosib mewnosod y stori hen yr ategyn.

Cofnodwyd ar

Cynseiliau ieithyddol ar y we

Mae Ifan Morgan Jones newydd gyhoeddi siart o’i hoff blogiau ar Golwg360 sy’n ddiddorol (er bod y dewisiadau bach yn drwm ar yr ochr sosejol, fel lot o bethau yng Nghymru batriarchaidd).

Mae fe’n dweud:

[…] Rhif 6: Quixotic Quisling
Efallai fod cynnwys blog ddwyieithog yn gosod cynsail peryglus […]

Wel, mae’n dibynnu ar bobol eraill. Hoffwn i feddwl bydd mwy o flogiau uniaith Saesneg ar y we yn dechrau cyhoeddi yn Gymraeg…

🙂